بررسی مفهوم عرفانی واقعهی معراج در مقدمهی مثنویهای عطّار

Abstract

عطّار با طرح دو مبحث نعت و معراج در مقدمهی هر یک از مثنویهای<br />خود، ترسیم سیمای عرفانی پیامبر)ص( را، بهعنوان مظهر انسان کامل در<br />اندیشهی عرفانی مد نظر داشته و او را از این جهت مورد ستایش قرار داده<br />است. به ویژه واقعهی معراج از نظر عطّار بیان رمزی تجربهی عرفانی<br />پیامبر)ص( بوده و بنابراین طرح این واقعه در مقدّمهی آثاری که به گزارش<br />تجربهی عرفانی اختصاص دارد منوط به آن که به مفهوم عرفانی آن توجه<br />داشته باشیم باید اهمیت خاصی داشته باشد. با این همه محققان معاصر<br />این مبحث پراهمیت را با این پیشفرض که معراج ادامهی بخش نعت و<br />تکملهی ستایش پیامبر است، قابل اعتنا تشخیص ندادهاند. در این نوشته<br />ابتدا و به تفصیل، مفهوم عرفانی واقعهی معراج را در در مقدّمهی<br />مثنویهای عطّار مورد بازتامل قرار میدهیم و سپس بر پایهی مباحث<br />بخش نخست به بررسی یکی از غزلهای معراجی مولانا میپردازیم.<br />بررسی این غزل ضمن آن که همدلی و همسویی مولانا را در افق فرهنگی<br /> تاریخی مشترک، با اشارات عطّار نشان میدهد، میتواند مؤید استنباطی<br />باشد که در این جستار، از مفهوم عرفانی واقعهی معراج در آثار عطّار ارائه<br />شده است.