بررسی تطبیقی روایات تفسیری فریقین دربارۀ کوثر *

Abstract

صاحب‌نظران تفسیر دربارۀ مصداق و معنای «الکوثر»، در آیۀ «إِنَّا أَعْطَینَاکَ الْکَوْثَرَ»، دیدگاه‌های متعددی را مطرح نموده‌اند. از جملۀ آن‌ها، نهر بهشتی، حوض و خیر کثیر، جایگاه ویژه‌ای در میان اندیشمندان دارد. در صورت قبول چنین دیدگاهی برای تفسیر «الکوثر» در هنگام نزول، شکاف عمیقی در روایات فریقین دیده می‌شود. برخی روایات در این زمینه به ویژه دربارۀ نهر بهشتی، ضعف سندی و متنی دارند. تأویل‌های غیر دقیق، مخالف سیاق آیات، روایات اسباب نزول و قانون عرض حدیث بر قرآن‌اند. بنابراین، این نوع دیدگاه نمی‌تواند مصداق «الکوثر» در هنگام نزول باشد. بسیاری از سخنان مطرح شده مفسران نیز ربطی به تفسیر آیه ندارد و نوعی خلط مفهومی را در این زمینه به وجود آورده است. برخی از این دیدگاه‌ها به عنوان مصداق اخروی «الکوثر»، قابل پذیرش است.