بررسی تطبیقی اشتراکات داستان‌های قرآنی* (درآینه تفاسیر «مواهب الرحمن» و «فی ظلال القرآن)»

Abstract

چکیده کتاب مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن اثری ارزشمند از آیت‌الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری در حیطه تفسیر قرآن کریم است که تاکنون از مجموع شصت جلد آن، دوازده جلد به زیور طبع آراسته شده است. از جمله موضوعاتی که مفسر در این کتاب ارزشمند به آن پرداخته، مبحث تاریخی آیات قرآن و توجه به داستان‌های قرآنی در این زمینه است. از سوی دیگر تفسیر گران‌قدر فى ظلال القرآن،‏ نوشته سید قطب‏ نیز از جمله تفاسیر ارزشمندی است که رویکردى ادبی و تربیتى دارد و مفصّل به مبحث داستان‌های قرآنی پرداخته است. در مقاله حاضر تلاش بر آن است تا هدف از بیان داستان‌های قرآنی از دیدگاه ‌سید عبدالأعلی موسوی سبزواری ـ در حجم چاپ شده تفسیر مواهب الرحمن ـ و سید قطب بررسی شود. در این راستا نخست، به تعریفی مختصر از داستان و عناصر آن پرداخته، آن‌گاه تفاوت‌های قصه در قرآن و قصص قرآنی با داستان‌های تاریخی از دیدگاه آیت‌الله سبزواری، سید قطب، علامه طباطبایی و برخی از علمای حیطه تفسیر، در کنار برخی آرای مورخان بیان شده و در نهایت نیز داستان‌های قرآنی و اهداف آن از دیدگاه آیت‌الله سبزواری و سید قطب بررسی شده و در این راستا نتایجی به دست آمد. رویکرد دینی ارزشی دو مفسر به قصص قرآنی، دید فرازمانی و فرامکانی به حوادث تاریخی، هدایت‌محوری قصص قرآنی از نظر هر دو مفسر، ویژگی تکرار شوندگی در قصص قرآنی و... از جمله مهم‌ترین نتایجی است که در این زمینه بررسی شده و اثبات می‌گردد