اصول طبیعت‌شناسی ابن‌سینا

Abstract

با تحلیل تعریف ابن‌‌سینا از طبیعت می‌‌توان اصول کلی طبیعت‌‌شناسی سینوی را استنباط کرد. این اصول چهارگانه عبارت‌اند از: عاملیت طبیعت، مباشرت طبیعت، شیء طبیعی، و بالذات‌بودن تأثیرات طبیعت. این اصول هرچند در آثار ابن‌‌سینا، دارای توالی منظمی نیست، از ارکان تعریف طبیعت و تفسیر ابن‌‌سینا بر آن ارکان، قابل استنباط است. از مهم‌‌ترین رهاوردهای پذیرش این اصول آن ‌‌است که طبیعت عامل مباشر حرکت، سکون و تعادل اشیا است و مبدئیت آن برای حرکت اشیا‌‌ در همة حرکات طبعی، قسری، و حتی ارادی جاری است. همچنین بر پایة این اصول آشکار می‌‌شود که اشیای‌‌ طبیعی استحقاق ذاتی دارند که واجد ویژگی‌‌های طبیعی باشند. از این رو، ابن‌‌سینا ویژگی‌‌های طبیعی را هم‌‌سنگ ویژگی‌‌های ذاتی می‌‌داند که از ذات اشیا‌‌ برخاسته‌‌اند و اشیا‌‌ به صورت ضروری واجد آن‌ها هستند.