پدیدارشناسی ادراک حسی در فضای مجازی بر اساس آراء موریس مرلو‌ـ‌پونتی

Abstract

موریس مرلو‌ـ‌پونتی از تأثیرگذارترین پدیدارشناسان فرانسوی قرن بیستم است. او در پدیدارشناسی خود، در صدد دست‌یابی به ذات ادراک حسی انسان است. انسان در پدیدارشناسی او سوژه‌ای بدن‌مند است که به همراه سایر سوژه‌ها در جهان زندگی می‌کند. پژوهش حاضر بر اساس دیدگاه موریس مرلو‌ـ‌پونتی، به بررسی پدیدارشناسی فضای مجازی می‌پردازد. با توجه به پدیدارشناسی مرلو‌ـ‌پونتی، سوژۀ بدن‌مند به ادراک حسی در فضای مجازی پرداخته، معناهای موجود در این جهان مدرن را دریافت می‌کند. همچنین امکان درک متقابل از طریق فضای مجازی برای سوژه‌‎های حاضر در روابط مجازی وجود دارد؛ چراکه برای مثال، رنج‌کشیدن از درد از دیدگاه مرلو‌ـ‌پونتی، خصلت مشابهی میان همۀ سوژه‌های بدن‌مند است. بنابراین، سوژه‌های بدن‌مند با مشاهدۀ فیلم و عکس و... از فردی که از طریق فضای مجازی با او آشنا شده‌اند، می‌توانند احساس وی را درک کرده و با او همدلی و همدردی کنند. گسترش روابط انسانی و ابزارهای مدرن موجب شده تا برخی از محدودیت‌های زندگی انسان‌ها پیش از به وجود آمدن فناوری‌های مدرن کنونی مرتفع شود، اما سوژۀ بدن‌مند در جهان مدرن کنونی بر اساس دیدگاه مرلو‌ـ‌پونتی، همچنان در حصار مکان و زمان است؛ چراکه انسان، سوژه‌ای بدن‌مند بوده و باید محدودیت‌های ناشی از بدن‌مند بودن را در جهانی مدرن پذیرا باشد. همچنین طبق دیدگاه مرلو‌ـ‌پونتی، سوژۀ بدن‌مند حاضر در فضای مجازی، در حصار شبکۀ ارتباطی خود با دیگر سوژه‌ها است و این امر، خود مانعی است در برابر آزادی مطلق برای انسان کنونی