صرف‌الوجود و مسئله‌ی زبان نمادین (بررسی نظریّه‌ی نمادگرایی تیلیش)

Abstract

<span lang="FA">پل تیلیش یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان و الاهی‌دانان مسیحی در قرن بیستم است. او نظریّه‌ی جدیدی را در باب سخن گفتن از خدا طرح کرده است که امروزه به نظریّه‌ی نمادگرایی مشهور است. او در این نظریّه نشان می‌دهد که نمی‌توان به نحو حقیقی در باب خدا سخن گفت و زبان دین، زبان نمادهاست. تیلیش نظریّه‌ی نمادگرایی خود را بر مبنای پیش‌فرض‌های هستی‌شناختی‌اش مبتنی می‌کند. بنابر مبنای هستی‌شناختی او هرچند خدا به عنوان صرف‌الوجود و وجود متعال از انسان متمایز است؛ امّا انسان در هستی با خدا سهیم است و از همین روست که انسان در عین بیگانگی با خداوند یگانه است. لازمه‌ی چنین پیش‌فرضی بهره‌گیری از نمادهای دینی در سخن گفتن از خداست. تیلیش برای پیش‌برد این دیدگاه خود ابتدا ویژگی‌های نمادها را نشان می‌دهد و سپس نمادهای دینی را تعریف و مراتب آن‌ها را بیان می‌کند. او در پایان نشان می‌دهد که نمادهای دینی از ویژگی دوگانه‌ای بهره‌مند هستند که همزمان دو ساحت متفاوت را در مقابل ما می‌گشایند؛ زیرا با تمسّک به این نمادها از یک سو می‌توان خدا را وجود متعال و به کلّی دیگر معرّفی کرد و از سوی دیگر می‌توان با او رابطه‌ی وجودی و شخصی برقرار نمود.</span>