بسط‌پذیری معارف وحیانی در گسترۀ ولایت

Abstract

در این جستار، به بسط پذیری معارف وحیانی و گشودگی زمینه ارتباط انسان با منبع وحیانی­­­­- ­الهی بر پایه سه ساحت اندیشه­های فلسفی و عرفانی اندیشمندان مسلمان و نیز قرآن و متون روایی پرداخته شده است. حکما و عارفان مسلمان معتقدند ولایت به­منزلۀ روح این جهان و مجرای فیض الهی است و همچنین باطن و جوهرۀ نبوت است. انسان کامل با ارتقای وجودی و سیر باطنی و زدایش حجاب­های گونه­گون از نفس خویش در مرتبۀ نخست به مقام ولایت الهی می­رسد. در چنین مرحله­ای ولی خدا به ملأ اعلی متصل و مرتبط می­گردد و حاصل این ارتباط و اتصال گشوده شدن باب گنجینۀ معارف وحیانی به روی او است. از طرفی ولی خدا مجرای فیض الهی تا لحظۀ وقوع قیامت است. هر کمال و خیری ازجمله معرفت و معنویت عرشی و قدسی در پرتو ولایت ولی خدا به انسان می­رسد. همان‌گونه که گسترۀ ولایت در نظام تکوین تا دامنۀ قیامت جریان دارد و حضور ولی خدا در جهان همیشگی است، ازاین‌رو معارف وحیانی نیز به‌تبع حضور ولی خدا در عالم تا آستانۀ واقعۀ قیامت بسط می­پذیرد. بسط پذیری معارف وحیانی از پیامدهای استمرار ولایت محسوب می­گردد و این بسط پذیری منافاتی با خاتمیت پیامبر اعظم (ص) ندارد؛ بنابراین بسط معارف وحیانی اختصاص به دورۀ انبیا و اوصیا ندارد و جایگاهی است که برای هر انسانی با لحاظ شرایط ویژه ازجمله طهارت درون و سعه وجودی گشودگی دارد. بسط ناپذیری وحی رسالی و تشریعی با ختم نبوت امری قطعی است.