محاوره‌ی فایدون: معرفت محض و امتناع آن در دنیا

Abstract

در محاورۀ <em>فایدون</em>، افزون بر موضوع اصلی که اثبات جاودانگی نفس است، یکی از موضوعات فرعی عبارت است از ادّعای افلاطون مبنی بر اینکه حصول <em>معرفت محض</em>، طی زندگی دنیوی ناممکن است. نوشتۀ حاضر نخست، به دنبال توصیف و تبیین همین مدّعا است. سپس می‌کوشیم با استفاده از مطالب خود محاوره، به تبیین معنای <em>معرفت محض</em> بپردازیم. برای معرفت محض، دو معنی ممکن ارائه کرده‌ایم: الف- معرفت محض به معنی <em>شناخت بی‌واسطه</em> و ب- معرفت محض به معنی <em>مثال معرفت</em> (خود معرفت). همچنین تلاش می‌کنیم تا بر پایۀ این دو معنا از معرفت محض، دو دلیل در اثبات مدّعای افلاطون بیان کنیم: دلیل نخست از راه تفکیک شناخت بی‌واسطه از شناخت باواسطه و دلیل دوم از راه امتناع رسیدن تقلید به مثال خودش. مطالب <em>فایدون</em>، از بابت موضوع بحث، گاهی کوتاه و اندک است. هم با تفصیل مباحث و هم با برگرفتن نکته‌هائی از جاهای دیگر محاوره و بازسازی آنها، کوشیده‌ایم دلایل را تقریر و اقامه کنیم.