بررسی کارآیی استفاده پتاسیم توسط ژنوتیپ های مختلف پنبه در دو خاک مختلف

Abstract

پنبه یک گیاه مهم و استراتژیک است. این گیاه نسبت به کمبود پتاسیم حساس‌است. بعضی از گیاهان مثل پنبه در جذب و استفاده پتاسیم تفاوت ژنتیکی دارند. هدف از انجام این تحقیق بررسی کارآیی جذب و کارآیی استفاده پتاسیم در چند ژنوتیپ پنبه در دو خاک مختلف و معرفی ژنوتیپ برتر می‎باشد. به این منظور یک آزمایش گلدانی بر روی 20 ژنوتیپ مختلف پنبه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام‌شد. فاکتور اول شامل20 ژنوتیپ پنبه و فاکتور دوم سه محیط‌کشت شامل شن شسته با خاک‌های دارای رس غالب اسمکتایت (کردکوی) و ایلایت (رحمت آباد) و شاهد (شن شسته بدون خاک) بود. گیاهان تا 40 روز رشد‌کردند و سپس برداشت‌گردیدند. مقادیر وزن ماده خشک و پتاسیم در قسمت‎های برگ و ساقه گیاه اندازه‎گیری شدند. نتایج نشان‌داد ‌که ژنوتیپ‌های مختلف پنبه پاسخ‌های متفاوتی در محیط کشت‌های گوناگون داشتند. ژنوتیپ‌های سپید و N2680 درخاک رحمت‌آباد، تابلادیلا در خاک کردکوی و گلستان در تیمار شاهد بیش‌ترین جذب پتاسیم و ژنوتیپ‌های خورشید درخاک رحمت‌آباد، ارمغان در خاک کردکوی و M16 در تیمار شاهد کم‌ترین جذب پتاسیم را نشان دادند. میزان جذب پتاسیم در خاک کردکوی نسبت به دو تیمار دیگر( شاهد و رحمت‌آباد)، به‌دلیل وجود کانی غالب اسمکتایت و به‌دنبال آن تخلیه زیاد پتاسیم، کاهش یافت. نتایج نشان داد که ژنوتیپ خورشید، ارمغان و M16 با کم‌ترین وزن خشک و کم‌ترین میزان جذب پتاسیم در گروه غیر‌کارا و ژنوتیپ‌های NN2A19، N2680، SKT133 و BC244 با بیش‌ترین وزن ماده خشک و جذب متوسط پتاسیم به عنوان ژنوتیپ کارا در نظر گرفته‌شدند. ژنوتیپ سپید با بیش‌ترین عملکرد ماده خشک و بیش‌ترین جذب پتاسیم، از نظر جذب پتاسیم کارا ولی از نظر استفاده پتاسیم در گروه غیرکارا قرار‌گرفت. بقیه ژنوتیپ‌ها با وزن ماده‌خشک و جذب پتاسیم متوسط در گروه با کارآیی متوسط طبقه‌بندی شدند.