اعتبارسنجی اخبار آحاد از منظر اصولی و معرفت‌شناختی

Abstract

اخبار آحاد حجم گسترده‌ای از میراث حدیثی مسلمانان را تشکیل می‌دهند. چگونگی اعتبارسنجی آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اخبار به لحاظ موضوعی به دو دسته فقهی و غیر فقهی قابل تقسیم هستند که در اعتبارسنجی آن‌ها نیز دو رویکرد متفاوت اصولی و معرفت‌شناختی مطرح شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی ابتدا به تبیین این دو رویکرد و تشریح معنای اعتبار و ملاک آن از منظر هر یک از آن‌‌ها پرداخته و سپس با لحاظ ملاک‌های مذکور و با هدف دستیابی به دیدگاه روایی در مسئله اعتبارسنجی اخبار آحاد، روایات معصومانb را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته که ملاک اعتبارسنجی مورد اشاره در روایات برای هر دو دسته اخبار فقهی و غیر فقهی، «موافقت با آموزه‌های قرآن و سنت» است. راست‌آزمایی نشان می‌دهد ملاک مزبور در هر دو رویکردِ اصولی و معرفت‌شناختی، دارای اعتبار بوده و نزد بسیاری از دانشمندان،مبنای اعتبارسنجی روایات قرار گرفته است. این ملاک نسبت به بررسی سندی، مقدم بوده و از آن کفایت می‌کند.