غربالگری ژنوتیپ‎ های پنبه از نظر کارایی و پاسخ به پتاسیم با استفاده از تجزیه خوشه‎ ای

Abstract

بعضی از ژنوتیپ‎های پنبه، توانایی بیشتری در جذب پتاسیم از محیط رشد خود دارند و در پاسخ به مصرف کود پتاسیم نیز متفاوتند. شناسایی این ژنوتیپ‎ها،راهبرد بسیار موثری برای تولید بهینه پنبه در خاک‎های دچار کمبود پتاسیم و مصرف بهینه کود پتاسیم می‎باشد. در این تحقیق، در شرایط کمبود و کفایت پتاسیم در محیط کشت هیدروپونیک، کارایی استفاده و پاسخ به پتاسیم 25 ژنوتیپ مختلف پنبه، با استفاده از تجزیه‎ خوشه‎ای مورد مقایسه و گروه‎بندی قرار گرفت. نتایج نشان دادکه کمبود پتاسیم منجر به کاهش معنی‎دار وزن خشک ریشه و اندام‎های هوایی ژنوتیپ‌های پنبه شد. همچنین با تامین پتاسیم کافی برای گیاه، غلظت و جذب آن نیز در ریشه و اندام‎های هوایی پنبه افزایش یافت. تجزیه خوشه‎ای، ژنوتیپ‎های پنبه را از نظر کارایی استفاده پتاسیم (شرایط کمبود) به چهار گروه غیر کارا، نسبتاً کارا، کارا و بسیار کارا تقسیم نمود که در آن،ژنوتیپ‎های SKT133، سپید و مهر در خوشه کارا و ژنوتیپ‎های شایان، N2G80، گلستان و ساجدی در خوشه بسیار کارا قرار گرفتند.سایر ژنوتیپ‎ها در گروه غیر کارا یا نسبتاً کارا بودند. همچنین، در پاسخ به مصرف پتاسیم (شرایط کفایت) ژنوتیپ‎های پنبه به چهار خوشه غیر پاسخ‎ده، کم پاسخ‎ده، نسبتاً پاسخ‎ده و پاسخ‎ده گروه‌بندی شدند.بر این اساس، ژنوتیپ‎های ساحل، M13، ساجدی، تابلادیلا و لطیف به عنوان ژنوتیپ‎های پاسخ‎ده شناسایی شدند. ژنوتیپ ساجدی که هم بسیار کارا و هم پاسخ‎ده به پتاسیم بود، بنابراین، برای استفاده در هر وضعیتی از پتاسیم قابل جذب خاک (کمبود یا کفایت)، توصیه می‎شود.