همه‎گیرشناسی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی پنیه: تنوع بیماری‎زایی جدایه‎های قارچ Verticillium dahliae

Abstract

به منظور تعیین تنوع عامل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی پنبه، تعداد 95 جدایه قارچ <em>Verticillium dahliae </em>Kleb. از خاک، پنبه، بــادنجـان، بامیه، خیار، پسته، کنجد، گوجه فرنگی و غوزک و ریزوسفر علف‎های هرز داتوره، توق و تاجریزی سیاه جمع‎آوری شدند. خصوصیات بیماری‎زایی، مورفولوژیکی، بهترین دمای رشد و دامنه میزبانی وسازگاری رویشی جدایه‎ها بررسی گردید. نتایج نشان دادکه جدایه‎ها از نظر ایجاد علائم در پنبه و بامیه به دو گروه برگ‎ریز و غیر برگ‎ریز تقسیم شدند. جدایه‎هایی که باعث برگ‎ریزی در پنبه شدند از نظر علائم در پنبه و بامــیه، مورفولوژی میکرواسکلروت در آب آگار، دامنه میزبانی، دمای بهینه رشد در محیط کشت PDA و سازگاری رویشی با جدایه‎های غیر برگ‎ریز متفاوت بودند. تنوع بیماری‎زایی درجدایه‎های غیر برگ‎ریز بیشترتر از جدایه‎های برگ‎ریز بود. بیماری‎زایی متقابل جدایه‎های جدا شده از میزبان‎های مختلف نشان داد که اختصاصیت میزبانی در بین جدایه‎های مورد مطالعه وجود نداشت ولی شدت بیماریزایی متفاوت بود. سویه برگ‎ریز <em>V. dahliae</em> از پنبه، بادنجان و خاک از مناطق پنبه‎کاری خیر استهبان، کردکوی و ورامین جداسازی و مورد شناسایی قرار گرفت. پنجاه و دو موتانت از 95 جدایه قارچ بدست آمد. بر اساس توان استفاده از منبع نیتروژن موتانت‎ها به سه گروه نیت 1 (25%)، نیت 3 (12 %) و نیت ام (54 %) تقسیم شدند. نتایج نشان دادکه بر اساس سیستم میزبان ـ پاتوژن و علائم ایجاد شده در پنبه دو سویه برگ‎ریز و غیر برگ‎ریز ولی بر اساس سازگاری رویشی هشت گروه دربین جدایه‎های مورد مطالعه وجـــود دارد. ســویه برگ‎ریز در یک گروه و سویه غیر برگ‎ریز در هفت گروه دیگر سازگاری رویشی قرار گرفتند.