عوامل مؤثر در رویکرد روسیه به برنامه هسته‌ای ایران؛ از نیروگاه بوشهر تا برجام

Abstract

<strong>چکیده</strong> روسیه یکی از بازیگران مؤثر در روند فنی و سیاسی برنامه هسته‌ای ایران بوده است؛ اما دیدگاه­های یکسانی نسبت به رویکرد آن وجود ندارد. به­منظور ارزیابی این دیدگاه­ها، پرسش این پژوهش این است­ که عامل یا عوامل مؤثر در شکل‌دهی به رویکرد و رفتارهای فنی و سیاسی روسیه به برنامه هسته‌ای کشورمان چیست؟ در پاسخ به پرسش فوق، این فرضیه مطرح است که رویکرد مسکو را باید در قالب کلان سیاست خارجی آن و در رابطه با نقش­های جهانی، منطقه­ای و هسته‌ای سیاست خارجی روسیه، متأثر از گفتمان­های هویتی این کشور ارزیابی کرد. در این زمینه، کوشش مسکو برای ایفای نقش­های جهانی و منطقه­ای و آیین هسته‌ای این کشور، در کنار عوامل اقتصادی و بین­المللی در دوره­های زمانی مختلف در کنار هم، تأثیرگذاری متفاوتی در چارچوب گفتمان­های هویتی در گذر زمان، در شکل­دهی به رویکرد روسیه به برنامه هسته‌ای ایران و سطح همکاری یا همسویی فنی و سیاسی با آن داشته­اند. لذا تاکید صرف بر عوامل اقتصادی یا بین­المللی، نه­تنها به تقلیل­گرایی منجر می­شود؛ بلکه تغییر در مواضع و رفتارهای روسیه را نیز تبیین نمی­کند. این پژوهش برای بررسی فرضیه خود از روش توصیفی- تحلیلی و نیز استفاده از منابع کتابخانه­ای و مصاحبه بهره برده است.