بررسی مجموعۀ «قصه، بازی، شادی» با رویکرد خوانندۀ درون‌متن

Abstract

هر نویسنده‌ به هنگام آفرینش یک اثر، مخاطبی فرضی دارد که به ‌مقتضای حال و مقام او می‌نویسد. این مخاطب که در اصطلاح نقد ادبی «مخاطب درون‌متن» نامیده می‌شود، بعدها نظر بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد تا اینکه نظریه‌ای با همین عنوان شکل گرفت. پیرو اقبال نظریه‌پردازان به این رویکرد، ایدن چمبر با مقالۀ تأثیرگذار خود، «مخاطب درون‌متن»، این مقوله را به ‌طور جدی در ادبیات کودک مطرح کرد. در حقیقت، نقد و تفسیر آثار کودکانه با رویکرد مخاطب درون‌متن، می‌تواند میزان کودکانه‌ بودن یک اثر را آشکار ‌کند. از آنجا که مجموعۀ ده ‌جلدی <em>قصه، بازی، شادی</em> مرتضی‌خسرونژاد، از نمونه‌های برجستۀ ادبیات داستانی کودکانه است، به‌منظور تبیین جایگاه کودک، مخاطب درون آثار با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت.<br />با توجه به بررسی انجام‌شده می‌توان گفت لحن، زبان، ساختار و عناصر طرح ‌شده در اثر و به ‌طور‌ کلی سبک قصه‌ها، حضور کودک خردسالی را در آنها نشان می‌دهد و پس از عنصر سبک، به‌ ترتیب، زاویۀ ‌دید، طرفداری و سرانجام شکاف‌های گویا در کشاندن کودک به درون متن سهیم هستند.