بررسی حضور، پراکنش و دوره فعالیت حشره‌ کامل چند گونه شب‌‌پره زنبور مانند Synanthedon spp. (Lep.: Sesiidae) با استفاده از تله‌‌های فرمونی در باغات شهرستان سنندج

Abstract

خانواده Sesiidae شامل حدود 1400 گونه در150 جنس است. لارو این حشرات با تغذیه از کامبیوم درخت باعث خشـک شدن میزبان می­شود. یکی از روش‌­های مناسب برای پایش این آفت در باغ­‌ها استفاده از تله‌ فرمونی است. بنابراین طی تحقیقـی که در سال 1393 انجـام شد، حضـور و پراکنش گـونه­های مختلـف شب­‌پره‌ زنبـورمانند در هفـت منطقـه باغـی با فاصلـه تقریبـی20 کیلـومتر از یکدیگـر در باغات شهـرستان سنندج با استفاده از شش عدد تله فرمونی (حـاوی کپسـول­‌های فـرومونی دو گـونه(Borkhausen) (Lep.: Sesiidae) <em>Synanthedon myopaeformis</em>و (<em>Synanthedon tipuliformis</em> (Clerck) (Lep.: Sesiidae) در هر منطقه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای مطالعه دوره فعالیت حشرات کامل گونه­های مختلف حشره مذکور، در سه منطقه باغی در هر منطقه تعداد شش تله مستقر گردید که به طور مستمر (هر سه روز یکبار) مورد بازدید قرار می­‌گرفت. نتایج آزمایش‌­ها نشان داد که گونه(Rott.) (Lep.: Sesiidae) <em>Synanthedon tabaniformis</em> در تمام مناطق تله‌­گذاری شـده حضور دارد و بالا­ترین تراکم این آفت مربوط به منطقه باغات سد قشلاق (43 شب‌پره در هر تله) است (p< 0.05) و گونـه <em>Synanthedon tipuliformis</em> در هیـچ کـدام از منـاطق تلـه‌­گـذاری شـده مشـاهـده نشـد، همچنیـن گونـه <em>Synanthedon myopaeformis</em>در سه منطقه و در تراکم پایین مشاهده شد. بررسی دوره‌ ظهور حشرات کامل گونه غالب <em>S. tabaniformis</em> نشان داد که اولین شب­‌پره‌­ها در تاریخ 16/3/1393 در منطقه باغات سد قشلاق، در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 20/3/1393 و در منطقه ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 23/3/1393 بوده است و اوج پرواز در دو منطقه باغات سد قشلاق و ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 2/4/1393 مشاهده شد و در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 30/3/1393 بوده است و آخرین حشرات کامل در منطقه روستای صلوات آباد در تاریخ 27/4/1393، در منطقه باغات سد قشلاق در تاریخ 30/4/1393 و در منطقه ایستگاه تحقیقاتی گریزه در تاریخ 3/5/1393 شکار شد.