بررسی پراکنش عوامل قارچی بیماری‌زای ریشه و طوقه گندم در استان آذربایجان غربی

Abstract

این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مهم قارچی بیماری­زا در ریشه، طوقه و پایه گندم آبی در استان آذربایجان غربی در سال 1393 انجام گرفت. به این منظور از مزارع گندم آبی در مناطق مختلف شامل شهر­های ارومیه، نقده، مهاباد، میاندوآب، پیرانشهر، اشنویه، خوی، سلماس و قره ضیاالدین بازدید و از مزارع دارای علائم کاهش رشد به همراه تغییر رنگ و پوسیدگی در ریشه، طوقه و پایه نمونه­برداری به عمل آمد. قطعاتی به اندازه 1 سانتی­متر از ریشه، طوقه و پایه تهیه شده و روی محیط کشت PDA اسیدی کشت داده شدند. مراحل جدا­سازی و خالص­سازی قارچ­ها بر روی محیط کشت­های WA، PDA،CMA ، SNA، PCA و NM انجام شد. آزمون بیماری­زایی روی گیاهچه گندم رقم پیشگام با استفاده از روش مایه دانه گندم و قرار دادن بلوک قارچ در مجاورت اندام­های گیاهی در شرایط گلخانه­ای انجام گرفت. براساس مشخصات ریخت­شناسی شامل رنگ و رشد پرگنه، شکل و ابعاد کنیدی و سلول­های کنیدی­زا و با استفاده از کلید­های معتبر شناسایی انجام شد. در این بررسی از 56 مزرعه نمونه­برداری به عمل آمده و 81 جدایه قارچی متعلق به جنـس­هـای <em>Fuzarium، Bipolaris، Rhizoctonia</em> و<em>Pythium</em> جداسازی و شناسایی گردیدند. در این مطالعه گونه­های <em>F. culmorum،F. avenaceum</em> <em>، F.graminearum،F. acuminatum ، </em>و <em>B. sorokiniana</em> با فراوانی بالا به عنوان عوامل مهم پوسیدگی در مزارع گندم آبی تعیین و معرفی شدند. بیش­ترین دامنه انتشار مربوط به جنس <em>Fusarium </em>بود