جداسازی جدایه‌‌های بومی باکتری Bacillus thuringiensis از خاک‌‌های مناطق جنگلی استان گلستان و ارزیابی سمیت آن‌‌ها روی لارو‌های کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera)

Abstract

باکتری <em>Bacillus thuringiensis </em>(Bt) یک باکتـری گرم مثبت، اسپـورزا، خاکزی، هـوازی و میلـه­ای شکل است که مهم­ترین عامل کنترل میکروبی آفات مهم کشاورزی از جمله بالپولکداران، سخت بالپوشان و دوبالان می­‌باشد. کنترل موثر بسیاری از این آفات، مبتنی بر یافتن و کاربردی کردن جدایه­‌های بومی هر کشور یا منطقه است. اولین قدم به عنوان پایه و اساس تحقیق روی باکتری Bt، جداسازی جدایه­‌های بومی و نگهداری آن‌­ها به عنوان بانک ژن این باکتری است. در این پژوهش 24 نمونه از خاک‌­های مناطق مختلف جنگلی استان گلستان با استفاده از شیوه انتخابی استات سدیم غربال شد و تعداد60 جدایه باکتری Bt به دست آمد. کشت نمونه‌­های اولیه خاک روی محیط کشت LBA انجام شد و گزینش اولیه کلنی­‌ها بر اساس شکل ظاهری کلنی Bt روی محیط کشت و گزینش نهایی بر اساس شناسایی میکروسکوپی ویژگی­‌های مرفولوژیکی کریستال آن‌­ها صورت گرفت. در بررسی میکروسکوپی، اکثر جدایه‌­ها تولید کننده پروتئین کریستالی دو­هرمی شکل (6/56 درصد) بودند. سپس، زیست­سنجی این جدایه‌­های بومی روی لارو­های سن سوم آفت کرم غنچه توتون (<em>Helicoverpa armigera</em>) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ارزیابی زیست سنجی نشان داد که این جدایه‌ها روی لاروهای این آفت تاثیر کشندگی قابل قبولی داشته و در حدود 55-80 درصد تلفات نشان دادند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که خاک‌­های نواحی جنگلی، منبعی مناسب برای یافتن جدایه­‌های موثر باکتری Bt می‌­باشد.