پارامترهای جدول زندگی زنبور Cephalonomia tarsalis (Hym.: Bethylidae) پارازیتوئید شپشه دندانه دار غلات Oryzaephilus surinamensis (Col.: Silvanidae)

Abstract

جدول زندگی زنبور <em>Cephalonomia tarsalis</em> (Ashmead) روی لارو سن سوم شپشه دندانه‌دار غلات <em>Oryzaephilus surinamensis</em> (L.) در دمای ثابت 1± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده نرخ بقا (<em>l_x</em>) با افزایش سن زنبور کاهش یافت و امید به زندگی (<em>e_x</em>) در بدو تولد 8/43 روز بود. نرخ تفریخ تخم (<em>h_x</em>) 96/0 تعیین شد. بر اساس نتایج بدست آمده نرخ ناخالص باروری و بارآوری به ترتیب 61/0±74/84 و 58/0±35/81 تخم و نرخ خالص باروری و بارآوری به ترتیب 03/2±9/60 و 95/1± 46/58 تخم در هر ماده تعیین شد. میانگین تعداد تخم تولید شده توسط یک زنبور ماده در هر روز 01/0± 56/2 عدد و نرخ ذاتی و نرخ متناهی افزایش جمعیت زنبور روی لارو سن سوم شپشه دندانه‌دار غلات به ترتیب 001/0±104/0 و 001/0 ±11/1 بر روز محاسبه شد. مدت زمان لازم برای افزایش جمعیت به اندازه‌ی نرخ خالص تولیدمثل (R0) 065/0±2/36 روز و زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت زنبور، 059/0±62/6 روز تعیین گردید. نرخ ناخالص تولیدمثل زنبور 159/0±37 /61 تخم و نرخ خالص تولیدمثل 47/1±1/44 ماده به ازای هر زنبور ماده در طول عمر آن محاسبه گردید. بررسی توزیع سنی پایدار جمعیت زنبور نشان داد که 14/91 درصد جمعیت زنبور را مراحل نابالغ و 02/8 درصد جمعیت را مرحله بالغ تشکیل می دهد. نتایج نشان داد زنبور پارازیتویید <em>C. tarsalis</em> از پتانسیل خوبی در کنترل شپشه دندانه‌دار غلات برخوردار است.