ارزیابی رفتارهای بهداشتی زنبورعسل وارتباط آن با میزان آلودگی کلنی‌ها به کنه واوآ Varroa destructor درزنبورعسل نژاد ایرانی Apis mellifera meda

Abstract

رفتار بهداشتی عبارت است از یک نوع دفاع طبیعی زنبورهای عسل در برابر بیماری‌هاو آفاتی نظیر لوک آمریکایی، لارو گچی و کنه واروآ و این موضوع تحت کنترل غرایز ژنتیکی و عوامل محیطی استکه شامل سه مرحله شناسایی­، درپوش برداری و تخلیه نوزادان آلوده یا مرده از سلول ها و خروج ازکندوها می‌باشد.در این تحقیق رفتارهای بهداشتی و میزان آلودگی کلنی­های زنبورعسل نژاد ایرانی <em>Apis mellifera meda skonikov</em> به کنه واروآ <em>Varroa destructor</em> مورد بررسی قرار گرفت.طبق نتایجبه دست آمده کلنی­های مورد آزمون، تنوع فنوتیپی قابل توجهی را از نظر رفتارهای بهداشتی نشان دادند.در مرحله اول (بهار) 21 درصد از کلنی­ها و در مرحله دوم (تابستان) 18 درصد از کلنی­ها رفتار بهداشتی مطلوب بروز دادند. رفتارهای بهداشتی در سه روز متوالی همبستگی بالایی با یکدیکر نشان دادند (P<0.01). نرخ درپوش برداری در هر روز همبستگی قابل ملاحظه­ای با نرخ تخلیه در همان روز داشت(P<0.01).جمعیت کنه واروآ در کلنی های زنبورعسل نژاد ایرانی در سه مرحله بهار، تابستان و پاییز مورد ارزیابی قرار گرفت. در فصل پاییز آلودگی به کنه واروآ در 21 درصد از کلنی­ها مشاهده شد و درجه رفتار بهداشی در کلنی ها در سطح پایینی توصیف گردید. درجه رفتار بهداشتی تخلیه با میزان آلودگی به کنه همبستگی معنی­داری داشت (P<0.05). در واقع نتایج این تحقیق نشان داد که در کلنی­های بهداشتی آلودگی به کنه واروآ به طور معنی­داری کمتر از کلنی­های غیر بهداشتی بود. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که سهم رفتارهای بهداشتی در کنترل جمعیت کنه واروآ 26 درصد است.کلنی­های مقاوم و پایدار در پایان سال برای ادامه طرح اصلاح نژاد زنبورعسل انتخاب شدند.با توجه به همبستگی رفتار بهداشتی با صفات عملکردی، به نظر می رسد در راستای سیاست­های اصلاح نژادی، انتخاب کلنی­های بهداشتی درجهت مقاومت زنبور عسل به کنه واروآ نتایج رضایت بخشی را در آینده به همراه داشته باشد.