خواص حشره کشی اسانس های دو گونه از گیاهان جنس اکالیپتوس و قارچ بیمارگر Lecanicillium muscarium روی شته ی جالیز، Aphis gossypii Glover

Abstract

به‌دلیل اثرات منفی سموم حشره‌کش متداول، جستجوی ترکیبات حشره‌کش سازگار با محیط ضروری می‌باشد. در تحقیق حاضر، فعالیت حشره‌کشی اسانس‌های اکالیپتوس گونه‌های Eucalyptus microtheca Muell. و E. spathulata Hook. و قارچ حشره‌کش Lecanicillium muscarium (Zare & Grams) روی شته‌ی جالیز، Aphis gossypii Glov. (Aphididae) ارزیابی شد. اسانس‌ها با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و تجزیه‌ی شیمیایی آنها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی-طیف‌سنج جرمی انجام شد. ترکیب‌های 8،1-سینئول (77/33%) و آلفا-پینن (14/11%) در اسانس E. microtheca و 8،1-سینئول (63/42%) و اکتان (90/19%) در اسانس E. spathulata به‌عنوان اجزای اصلی شناسایی شدند. شته‌ی جالیز حساسیت بالایی به اسانس‌های مورد مطالعه نشان داد و مقادیر غلظت کشنده‌ی 50 درصد برای گونه‌های E. spathulata و E. microtheca به‌ترتیب 366/12 و 952/15 میکرولیتر بر لیتر محاسبه شد. غلظت کشنده‌ی 50 درصد یک روزه قارچ 109×203/5 اسپور در میلی‌لیتر برآورد شد. با افزایش زمان، مقدار غلظت کشنده‌ی 50 درصد کاهش یافته و بعد از 5 روز به 102×583/8 اسپور در میلی‌لیتر رسید. اثرات سینرژیستی اسانس‌ها در غلظت‌های زیرکشنده دیده شد اما با افزایش غلظت اسانس‌ها این اثر به صورت آنتاگونیستی دیده شد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، اسانس‌های E. microtheca و E. spathulata و قارچ حشره‌کش L. muscarium می‌توانند به‌عنوان جایگزین‌هایی بی‌خطر برای سموم شیمیایی در مدیریت شته‌ی جالیز معرفی شوند.