بررسی سمیت تنفسی و دوام اسانس اکالیپتوس، گردو و پونه روی حشرات کامل سوسک لمبه گندم Trogoderma granarium (Evert.) (Coleoptera; Dermestidae)

Abstract

لمبه گندم Trogoderma granarium (Everts) یکی از مهم ترین آفات در محصولات انباری است و به عنوان یکی از صد آفت مهاجم جهانی به شمار می آید. این حشره به ترکیبات تنفسی مرسوم از جمله متیل بروماید و فسفین مقاوم شده است. اسانس های گیاهی به دلیل سازگاری بیشتر با محیط زیست می تواند جایگزین مناسبی برای ترکیبات تنفسی در کنترل آفات انباری باشد. در این مطالعه سمیت تنفسی اسانس برگ پونه Mentha pulegium L.، برگ اکالیپتوس Eucalyptus microtheca F.Muell و پوست سبز گردو Juglans regia L. روی حشرات کامل لمبه گندم در شرایط دمایی 2±30 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتیجه حاصل از بررسی، حشره کامل لمبه گندم نسبت به سه اسانس گیاهی، حساسیت بالایی داشت. مقادیر LC50 محاسبه شده برای حشرات کامل در مدت زمان 48 ساعت در اسانس اکالیپتوس، گردو و پونه به ترتیب 66/6028، 48/6383 و 20/5498 پی پی ام بود. بنابراین اسانس پونه با میزان LC50 کمتر (با حدود اطمینان07/6482-17/4646)، دارای خاصیت حشره کشی بیشتری نسبت به اسانس آکالیپتوس (32/7731-6/4983) و گردو (6/7523-23/5435) علیه لمبه گندم می باشد. اختلاف بین مقادیر LC50 درسطح 5% معنی دار بود(P<0/05). همچنین مقدار LT50 در آزمایشات دوام سمیت تنفسی برای اسانس اکالیپتوس، گردو و پونه به ترتیب 69/8، 54/8 و 71/9 روز محاسبه شد. بنابراین دوام سمیت تنفسی اسانس پونه )با حدد اطمینان10/11-44/8) روی حشره کامل بیشتر از دوام دو اسانس دیگر روی این مرحله از زندگی حشره ارزیابی شد.