بررسی پراکنش‌فضایی ساقه‌خوارهای نیشکر Sesamia spp. (Lep.: Noctuidae) در مزارع نیشکر جنوب استان خوزستان

Abstract

ساقه خوارهای نیشکر <em>Sesamia</em> spp. از آفات کلیدی نیشکر در استان خوزستان هستند که همه ساله خسارت سنگینی به محصول نیشکر و شکر حاصله وارد می‌سازند. در این تحقیق، پراکنش‌فضایی جمعیت ساقه‌خوارها در سال 1387 در سه مزرعه 25 هکتاری نیشکر، با واریته CP69-1062 واقع در جنوب شهرستان اهواز مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه‌برداری به‌صورت ماهیانه و طی هفت مرحله انجام گرفت. به‌منظور نمونه برداری و تخمین نسبی جمعیت آفت، از علائم خارجی خسارت آفت (به عنوان شاخص جمعیت) استفاده شد و تعداد ساقه و میان‌گره آلوده نیشکر در ایستگاه‌های نمونه‌برداری مورد نظر شمارش گردید. جهت تعیین نوع الگوی پراکنش‌فضایی آفت در این سه مزرعه، از شاخص‌های مختلف آمارکلاسیک استفاده شد. در همه مراحل نمونه‌برداری، مقادیر شاخص نسبت واریانس به میانگین، شاخص ازدحام‌لکه‌ای و شاخص موریسیتا به‌طور معنی‌داری بیشتر از عدد یک و مقادیر شاخص‌های 1/K و شاخص گرین به‌طور معنی‌داری بیشتر از عدد صفر بودند. نتایج حاصل از همه شاخص‌ها نشان داد، الگوی پراکنش‌فضایی این آفت از نوع تجمعی می‌باشد. ضرایب رگرسیونی b تیلور و βآیوائو نیز به ترتیب 065/0± 45/1 و 031/0± 18/1تعیین شد، به‌طوری که اختلاف معنی‌داری از عدد یک داشتند و هر دو بیانگر تجمعی بودن پراکنش‌فضایی آفت در تمام طول زندگی بود. براساس مقادیر R² و P به‌دست آمده از محاسبات رگرسیونی، شاخص آیوائو داده‌های پراکنش‌فضایی آفت را بهتر از شاخص تیلور برازش نمود.