علویان و بکتاشیه ترکیه و تأثیر احتمالی آنها در برآورد استراتژیک ایران نسبت به ترکیه/علیرضا مقدم

Abstract

علویان، عنوانی است که برای همه‌ی علویان و بکتاشیان در ترکیه به کار می‏رود. علویان با وجود برخی اختلافات عقیدتی با شیعیان، در برهه‏ای از تاریخ، با توجه به تقابل عثمانی‌ها با ایشان، به حکومت صفویه در ایران نزدیک شدند. اگر چه با تحکیم تشیع فقاهتی در ایران، از سویی و دوری علویان از فقه و شریعت، از سوی دیگر، علویان، به تدریج، از حکومت ایران فاصله گرفتند، ولی با شکل‌‌گیری انقلاب اسلامی ایران و با نگاهی به ژئوپلتیک تشیع و وجود برخی اشتراکات علویان ترکیه و شیعه‌ی امامیه، این پرسش مطرح می‏شود که در برآورد استراتژیک جمهوری اسلامی ایران، علویان ترکیه چه جایگاهی می‏توانند داشته باشند و فرصت‏ها و تهدیدات آنها برای جمهوری اسلامی چیست؟ در پاسخ به این پرسش، نویسنده‌ی این مقاله استدلال می‌کند که با وجود برخی شباهت‏ها بین علویان و شیعه‌ی امامیه و در نتیجه، ایجاد برخی فرصت‏های نزدیکی و همکاری علویان و شیعه‌ی امامیه و همچنین جمهوری اسلامی ایران، محدودیت‏ها و موانع نزدیکی بین علویان و شیعه‌ی امامیه، بیش از ظرفیت‏ها و زمینه‏های همکاری است و در نتیجه، امکان نزدیکی استراتژیک این دو بعید به نظر می‏رسد. این مقاله می‌کوشد با استفاده از منابع کتابخانه‏ای موجود در خصوص اعتقادات و جایگاه علویان ترکیه،‌ به توصیف و تحلیل زمینه‏ها، فرصت‏ها و موانع همکاری علویان و شیعه‌ی امامیه بپردازد.