مطالعه تطبیقی علل و پیامدهای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر 2011 / کریم رضادوست ـ حمیدرضا نصرالهی قلعه عبد شاهی ـ حامد ترکاشوند

Abstract

بحث محوری این مقاله بررسی تطبیقی علل و پیامدهای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر در 2011 میلادی است. پیش‌فرض نظری این مقاله این است که انقلاب اسلامی ایران زمینه مناسبی برای رشد فرایند انقلابی در مصر شده است؛ اما عنصر رهبری یکی از مهم‌ترین عوامل پیروزی انقلاب در ایران و شکست آن در مصر بوده است. چارچوب نظری این مقاله، نظریه جان فورن است که با کمک نظریه‌ی جک گلدستون و میشل فوکو تکمیل و تبیین می‌شود. در این مقاله از روش بررسی تطبیقی و اسنادی استفاده‌شده است که پس از توصیف و بیان علل انقلاب در دو کشور ایران و مصر و تطبیق آن‌ها با یکدیگر، نتایج ذیل به دست آمده است. به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران در انقلاب اسلامی ایران، رهبری در تمامی مراحل نقش عمده‌ای در پیروزی و به ثمر رسیدن انقلاب داشت درحالی‌که در انقلاب مصر رهبری به عهده‌ی فرد خاصی نبوده است و رهبران مذهبی پس از وقوع جنبش وارد صحنه شدند. توجه به بافت اجتماعی، تفاوت‌ها و گرایش‌های مذهبی در دو کشور ایران و مصر را آشکار می‌سازد و این تفاوت‌ها می‌تواندبه‌عنوان عوامل تعیین کننده سرنوشت انقلاب در نظر گرفته شود.