تحلیل پیشگیری رشدمدار از جرم در نظام حقوقی ایران

Abstract

زمینه و هدف: پیشگیری رشدمدار یکی از زیرشاخه‌های پیشگیری اجتماعی است که متمرکز بر کودکان و نوجوانان در معرض خطر بوده و هدف از آن مداخله در دوره‌های مختلف رشد اطفال و نوجوانان بزهکار، منحرف یا در معرض بزهکاری به ‌منظور پیشگیری از مزمن­شدن و تکراری شدن بزهکاری آنها در آینده (دوران بزرگسالی) است. لذا این تحقیق با هدف شناخت ابعاد، جلوه‌ها و برنامه های پیشگیری رشدمدار با توجه به تحولات تقنینی ایران و با تمرکز بر نقش محوری پلیس انجام شده است. روش شناسی: این تحقیق از نظر نوع، کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی اطلاعات لازم با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای و از طریق فیش‌برداری و رجوع به منابع غنی فقهی-حقوقی تبیین شده است. یافته­ها: سن ارتکاب جرم در جرایم گوناگون در حال کاهش است؛ به گونه­ای که سن مرتکبان برخی از جرایم متأسفانه به 13 سال رسیده و کمیت آن نیز رو به گسترش است. در این راستا جلوه­های پیشگیری رشدمدار شامل آموزه‌های دینی و سیاست تقنینی ایران بوده و همچنین برنامه­های پیشگیری رشد­مدار شامل برنامه­های خانواده مدار، مدرسه مدار و کانون اصلاح و تربیت(آموزشی، فرهنگی، مذهبی، تفریحی-ورزشی، مددکاری-درمانی) بوده است. نتایج: در سطح تقنینی قانون‌گذار ایران در ماده‌ 88 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، با تأسی از اصول حاکم بر نظام عدالت کیفری اطفال توجه به خانواده را در مرکز توجهات خویش قرار داده وآنچه در این میان بدان توجهی نشده است،‌ عدم پیش‌بینی ضمانت اجرای مناسبی در موارد تخطی از اجرای دستورات دادگاه می‌باشد. بدیهی است با توجه به آثار بازپرورانه و رشدمدار دستورات برشمرده شده در تبصره ماده 88، وجود ضمانت اجرای متناسب، اجرای هر چه بهتر آن را از سوی خانواده تضمین می‌کند و در نتیجه اهداف پیشگیرانه و کودک‌مدار نظام دادرسی اطفال به نحو مطلوب‌تری تحقق می‌یابد.