ریشه‌های بازتولید مخاصمه ایران و امریکا پس از توافق هسته‌ای

Abstract

ایران و ایالات متحده در چهار دهه گذشته چند بار به تعدیل موضع و همکاری بر سر برخی امور روی آورده‌اند که توافق هسته‌ای اوج آن بود. اما همکاری‌های مقطعی هرگز به عادی‌سازی روابط بین دو کشور نیانجامید. در جریان مسأله فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تهران و واشنگتن به نحو کم‌سابقه‌ای وارد گفتگو و همکاری شدند و امتیازاتی به یکدیگر اعطا کردند که برای بسیاری ناظران سؤال‌انگیز بود. برخی به این جمع‌بندی رسیدند که زمان عادی‌سازی روابط فرا رسیده است. اما این بار نیز پس از توافق تدریجاً فضای تخاصمی بازتولید شد. سؤال مقاله حاضر این است که چه عوامل بنیادینی سبب شده‌اند که گشایش‌ها و همکاری‌های مقطعی در روابط ایران و آمریکا- که اوج آن در توافق هسته‌ای نمایان شد- به عادی‌سازی روابط بین دو کشور منجر نشوند. در پاسخ، به برخی سیاست‌های ریشه‌دار دو دولت خصوصاً خط‌مشی انقلابی و ضدآمریکایی ایران و سیاست‌های ضدایرانی آمریکا اشاره خواهد شد که مانع از عادی‌سازی روابط می‌شوند. با این حال، تخاصم بین دو دولت مانع از آن نمی‌شود آنها تحت شرایط خاص آماده همکاری محدود شوند.