سازه‌انگاری الکساندر ونت: امتناع از گذار از بن‌بست‌های تئوریک روابط بین‌الملل و دست‌یابی به راهی میانه

Abstract

الکساندر ونت متفکر اصلی نظریة سازه‌‌انگاری در روابط بین‌‌الملل محسوب می‌‌شود. دغدغة او ایجاد راهی میانه یا پلی بین دو جریان اصلی مناظرة کنونی حاکم بر روابط بین‌‌الملل، یعنی خردگرایی و انعکاس‌‌گرایی است. مقالة حاضر، ضمن ارائة تصویری مختصر از نظریة سازه‌انگاری ونت، چگونگی برآمدن این ره‌یافت و کاستی‌‌های مفهومی ‌‌و تجربی آن را برای دست‌یابی به راهی میانه یا نظریة جدید در روابط بین‌‌الملل واکاوی می‌‌کند. در این مقاله نشان داده می‌‌شود که چگونه‌‌ پویش فکری ونت به تقویت جایگاه فرهنگ و هویت و چگونگی تأثیرگذاری این مؤلفه‌‌ها در منافع و رفتار بازیگران انجامیده است. با این حال کاستی‌‌های سامان فکری ـ فلسفی ونت از نظر فقدان توانمندی در ارائة دستور کاری تحقیقاتی و گزاره‌‌های قابل ارزیابی علمی، گذار از دوگانگی ماتریالیسم/ اید‌ئالیسم، و دست‌یابی به راهی میانه در فرایند نظریه‌‌پردازی روابط بین‌‌الملل را با امتناع مواجه می‌کند. نقد و بررسی آرای ونت در مقالة حاضر با تمرکز بر اثر اصلی وی، <em>نظریة اجتماعی سیاست بین‌‌الملل</em>، صورت می‌‌گیرد.