الگوی نظام جهانی و تحلیل جنبش‌های اجتماعی

Abstract

در این مقاله، توانایی الگوی نظام جهانی در تبیین و تحلیل جنبش‌‌های اجتماعی بررسی می‌شود. پرسش اصلی این است که الگوی تحلیلی نظام جهانی از چه توان تبیینی در تحلیل جنبش‌های اجتماعی برخوردار است؟ بنابراین پس از بیان بنیان نظری و ویژگی‌های نظریة نظام جهانی، چهارچوب روش‌‌شناختی و الگوی تحلیلی نظام جهانی ترسیم می‌شود. سپس کاربرد این الگوی تحلیلی برای تحلیل جنبش‌های اجتماعی بررسی می‌شود. جنبش‌‌های نوین سیاسی و اجتماعی، به‌علت تحولات بنیادینی که در مناسبات سیاسی و اجتماعی در عصر جهانی‌ شدن به‌وجود آمده است، در بستر متفاوتی شکل گرفته‌‌ و از سرشت، اهداف، فرایند، و آرمان‌های متفاوتی برخوردار شده‌اند و در نتیجه، پیامدهای دیگری را نیز به ارمغان می‌آورند. بنابراین، دیگر الگوهای تحلیلی سنتی توانایی لازم را برای تبیین علل و عوامل، بسترها و خاستگاه، شرایط و ویژگی‌ها، و نتایج و پیامدهای جنبش‌های جدید اجتماعی ندارند. در حالی که به‌نظر می‌رسد، الگوی تحلیلی نظام جهانی از توانایی لازم و کارایی مناسب برای تبیین برخوردار است و با ویژگی‌‌های عصر جهانی ‌‌شدن و جنبش‌‌های نوین اجتماعی انطباق دارد.