تأثیر تنش آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سویا

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح رژیم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سویا در منطقه ارومیه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی در سال زراعی 1391 به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح (آبیاری مطلوب 60 میلی‌متر، تنش ملایم110 میلی‌متر و تنش شدید 160 میلی‌متر تبخیر از سطح تشت کلاس A) و فاکتور فرعی شامل سه رقم سویا (کلارک، ویلیامز و آنیون) بود. در این تحقیق، صفات تعداد کل گره، تعداد شاخه فرعی، تعداد کل غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر تنش آبی بر تمامی صفات مطالعه شده در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. اثر رقم نیز بر صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین‌ها نشان داد با افزایش تنش آبی، صفات مطالعه شده فوق کاهش معنی‌داری یافت، به‌طوری‌که بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار به‌ترتیب در شرایط آبیاری مطلوب و تنش آبی شدید به‌دست آمد. تنش آبی شدید، عملکرد دانه را نسبت به آبیاری مطلوب در ارقام آنیون، ویلیامز و کلارک به‌ترتیب 71 و 54 و 60 درصد کاهش داد. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش آبی شدید بیش‌ترین عملکرد دانه از رقم آنیون حاصل شد. در این آزمایش رقم آنیون سازگاری خوبی با شرایط تنش داشته و قابل پیشنهاد برای مناطقی با شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌خشک می‌باشد.