ارزیابی کارآیی ورمی‌کمپوست و قارچ میکوریز آربسکولار (Glomus intraradices) بر عملکرد اسانس و اندام هوایی خشک آویشن باغی(Thymus vulgaris) در شرایط زراعی

Abstract

به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر گیاه دارویی آویشن باغی، آزمایشی در سال‌های 1387 تا ١٣٨9 در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ٣ تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان سمنان انجام شد. تیمارها در چهار سطح شامل: (1. قارچ میکوریز آربسکولار Glomus intraradices، 2. ورمی‌کمپوست (5 تن در هکتار)، 3. ورمی‌کمپوست (10 تن در هکتار) و 4. تیمار شاهد (عدم کاربرد کود) بودند. ویژگی‌های موردبررسی شامل: وزن خشک اندام رویشی، عملکرد وزن خشک در هکتار، درصد و عملکرد اسانس در هکتار و اندازه‌گیری میزان عناصر NPK در اندام‌های رویشی و هم‌چنین ارزیابی میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئید کل برگ بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیش‌ترین عملکرد خشک اندام هوایی با 47/2877 کیلوگرم در هکتار، مربوط به کاربرد ده تن در هکتار ورمی‌کمپوست بود که نسبت به گیاهان شاهد، 87 درصد افزایش نشان داد. بیش‌ترین عملکرد اسانس نیز به‌ترتیب با 72/56 و 81/53 کیلوگرم در هکتار، مربوط به کاربرد ده تن در هکتار ورمی‌کمپوست و تیمار با قارچ میکوریز بود که نسبت به گیاهان شاهد، 179 و 164 درصد افزایش معنی‌دار نشان دادند. بیش‌ترین جذب ازت برگی در اثر تیمار ده تن در هکتار ورمی‌کمپوست مشاهده گردید. بالاترین مقدار فسفر گیاه به‌ترتیب مربوط به تیمارهای ده تن در هکتار ورمی‌کمپوست و قارچ میکوریز بود. کاهش معنی‌دار فلاونوئید برگی در اثر کاربرد ده تن در هکتار ورمی‌کمپوست و قارچ میکوریز مشاهده شد. یافته‌های این پژوهش کارآیی ورمی‌کمپوست و هم‌چنین قارچ Glomus intraradices در تولید پایدار آویشن باغی را نشان داد.