ارزیابی تنوع شیمیایی اسانس جمعیتهای طبیعی گیاه مورتلخ در ایران
(ندگان)پدیدآور
نعمت الهی, عبدالرضامیرجلیلی, محمد حسینهادیان, جوادیوسف زادی, مرتضینوع مدرک
Textعلمی - پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
مورتلخ با نام علمی Salvia mirzayanii از خانواده نعناعیان، یکی از گونههای بومی (اندمیک) کشور است که در استانهای بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان، فارس،کرمان و هرمزگان رویش دارد. در این تحقیق هفت جمعیت مختلف این گیاه از رویشگاههای طبیعی آن در استانهای فارس (بوانات، داراب، سروستان و لار) و هرمزگان (تنگه زاغ، سرچاهان وکوه سیرمند) جمعآوری شده و از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات شیمیایی موجود در آن مورد مطالعه قرار گرفتند. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب انجام شده و پس از اندازهگیری مقدار اسانس (درصد وزنی به وزنی)، نوع و مقدار ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس جمعیتها نیز به روش کروماتوگرافی گازی همراه با طیفسنج جرمی انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار اسانس بهترتیب مربوط به جمعیت سیرمند (2/2 درصد) و جمعیت سروستان (6/0 درصد) بود. در مجموع در اسانس جمعیتهای مورد مطالعه تعداد 127 ترکیب شناسایی شدند که لینالیل استات، ترانس- سابینن هیدرات، 1و 8- سینئول، لینالول، گاما-کادینن و آلفا-ترپنیل استات، ترکیبات اصلی اسانس این جمعیتها بودند. تجزیه خوشهای ترکیبات شیمیایی اسانس جمعیتها منجر به شناسایی پنج تیپ شیمیایی 1) لینالیل استات + 1و8- سینئول، 2) لینالیل استات + لینالول + آلفا-ترپنیل استات، 3) لینالیلاستات + سابیننهیدرات، 4) لینالیلاستات + گاما-کادینن و 5) آلفا-ترپنیل استات + 1و 8- سینئول گردید. تنوع شیمیایی بالای اسانس در بین جمعیتها براساس پراکنش جغرافیایی و اقلیمی میتواند برای حفاظت و اهلی کردن درون و خارج از رویشگاه این گیاه در نظر گرفته شود.
کلید واژگان
نعناعیاناهلی کردن
تیپ شیمیایی
رویشگاه طبیعی
کروماتوگرافی گازی
اصلاح و فیزیولوژی گیاهان دارویی
باغبانی
گیاهان اسانس دار
گیاهان دارویی
شماره نشریه
1تاریخ نشر
2017-05-221396-03-01
ناشر
دانشگاه بوعلی سیناسازمان پدید آورنده
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهراندانشیار گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
دانشیار گروه کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
دانشیار گروه زیست دریا، دانشکده علوم پایه دانشگاه هرمزگان، بندرعباس
شاپا
2476-63212476-5651