شناسایی و ارزیابی ویژگی های مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی تعدادی از گونه های ولیک (Crataegus spp.) در ایران

Abstract

ولیک، نام عمومی گونه‌های گیاهی موجود در جنس Crataegus spp. متعلق به خانواده Rosaceae، گیاهی باغی با خواص دارویی می‌باشد. در این تحقیق، گونه‌های مختلف ولیک شامل Crataegus monogyna، Crataegus meyeri، Crataegus pseudoheterophylla، Crataegus pentagyna و Crataegus pontica در منطقه طالقان واقع در استان البرز شناسایی شدند و سپس براساس خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی ارزیابی گردیدند. نتایج تجزیه واریانس با استفاده از صفات مورفولوژیک شامل طول برگ، عرض برگ، نسبت طول به عرض برگ، طول میوه، قطر میوه، نسبت طول به قطر میوه و وزن هزار دانه نشان داد که ژرم پلاسم متنوعی از گیاه ولیک در ایران وجود داشته و بین گونه‌های مورد مطالعه تفاوت معنی‌دار آماری وجود دارد. از نظر تمامی صفات مورفولوژیک مورد مطالعه به جز صفات نسبت طول به عرض برگ و نسبت طول به قطر میوه، گونه C. pontica دارای مقادیر حداکثر بود. بین گونه‌های مورد مطالعه از نظر ترکیبات فیتوشیمیایی نیز اختلاف معنی‌دار آماری مشاهده گردید. از میان گونه‌های مورد مطالعه، گونه‌های C. meyeri، C. pentagynaو C. pseudoheterophyllaدارای درصد قابل توجهی از ترکیبات فنولی، تاننی و فلاونوئید روتین بودند. نتایج نشان داد که ارزیابی ترکیبات فیتوشیمیایی می تواند راهکاری مناسب برای تشخیص گونه های دارای اولویت دارویی در این جنس باشد.