تأثیر تلقیح دو‌ جانبه قارچ Piriformospora indica و باکتری‌ Azospirillum spp. بر برخی صفات فیزیولوژیکی، جذب عناصر و عملکرد دانه گندم تحت تنش شوری

Abstract

باکتری جنس آزوسپیریلوم (Azospirillum) و قارچ‌های میکوریز از جمله میکروارگانیسم‌های محرک رشد گیاه هستند که می‌توانند باعث تحریک رشد و افزایش تحمل گیاهان در شرایط تنش‌های محیطی مانند خشکی و شوری گردند. در آزمایشی طراحی‌شده به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، قابلیت باکتری‌های آزوسپیریلوم سویه‌های سازگار و غیرسازگار به شوری در تلقیح جداگانه و نیز در ترکیب با قارچ Piriformospora indica بر برخی صفات فیزیولوژیک، جذب عناصر و عملکرد دانه گیاه گندم تحت تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از کاربرد پنج سطح ریزسازواره‌های درون‌زیست شامل قارچ پریفورموسپورا ایندیکا، باکتری آزوسپیریلوم سویه‌های سازگار به مناطق شور و غیرشور، تلقیح توأم قارچ و باکتری و شاهد و نیز چهار سطح شوری آب آبیاری شامل 2/0، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس ‌بر‌ متر. کاربرد قارچ پریفورموسپورا ایندیکا و سویه­های آزوسپیریلوم و تلقیح توأم آن‌ها،تأثیر قابل توجه و معنی‌داری بر عملکرد دانه، جذب عناصر فسفر و نیتروژن، محتوای کلروفیل و پروتئین بیشتری تحت شرایط عدم‌شوری داشت. تلقیح گندم با سویه سازگار به شوری باکتری جنس آزوسپیریلوم، تأثیر بسیار مطلوبی بر میزآن‌های کلروفیل و پرولین گیاه داشت و جذب نیتروژن توسط گیاه را تحت تنش شوری زیاد افزایش داد. نتایج تحقیق نشان‌دهنده این بود که میزان تأثیر کاربرد به تنهایی و یا تلفیقی این ریزسازواره‌های درون‌زیست گیاهی بستگی به سطوح شوری اعمال شده دارد. در عدم‌تنش تأثیر کاربرد توأم باکتری و قارچ بر عملکرد دانه بیشتر بود. درحالی‌که در تنش شوری کم (EC=4) کاربرد توأم و جداگانه باکتری و قارچ تأثیری مشابه بر عملکرد داشت در تنش شدید (EC=12) کاربرد جداگانه آن‌ها بهتر بود.