تأثیر کاربرد پساب صنعتی بر ویژگی‌های شیمیایی خاک و رشد و عملکرد گیاه تربچه (Raphanus sativus)

Abstract

با وجود محدودیت منابع آب در بخش کشاورزی مناطق خشک و نیمه­خشک جهان، استفاده از پساب­ها ممکن است راهکاری مناسب برای جبران بخشی از این معضل عمومی باشد. کاربرد پساب به­ویژه در طولانی­مدت ممکن است بر ویژگی­های شیمیایی خاک تأثیرگذار باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر پساب حاصل از تصفیه خانه شهرک صنعتی بوعلی بر تعدادی از ویژگی­های شیمیایی خاک و عملکرد گیاه تربچه (Raphanus Sativus) بود. آزمایش گلدانی در چهارچوب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و آبیاری با درصدهای مختلف پساب (0، 25%، 50%، 75%، 100%) انجام گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از تیمارهای آبیاری سبب افزایش معنی­دار اسیدیته، هدایت الکتریکی، سدیم محلول و تبادلی، نسبت جذب سدیم، کلسیم و منیزیم محلول، فسفر قابل­جذب و آنیون­های کلر، سولفات و بی­کربنات خاک شد، با وجودیکه غلظت فراهم عناصر سنگین در خاک آبیاری شده با پساب بیشتر از غلظت این عناصر در خاک آبیاری­شده با آب شرب بود، ولی مقدار آنها از حدود بحرانی عناصر سنگین در خاک کمتر بود. حداکثر و حداقل عملکرد تربچه، به­ترتیب در تیمار 50 و 100 درصد مشاهده شد. آبیاری با پساب بر غلظت عناصر سنگین در گیاه تربچه (غده و اندام هوایی) مؤثر نبود ولی بر غلظت سدیم، فسفر و پتاسیم تأثیر معنی­داری داشت. غلظت سدیم در غده و اندام هوایی تربچه در کلیه تیمارهای آزمایشی روند افزایشی نشان داد درحالی­که غلظت پتاسیم روند کاهشی نشان داد، همچنین غلظت فسفر در تیمارهای آزمایشی روند منظمی نداشت و حداکثر غلظت آن در تیمار 50 درصد و حداقل آن در تیمار 100 درصد بود.