بررسی تأثیر تلقیح قارچ میکوریز بر سطوح مواد تنظیم‌کننده ی رشد گیاهی و کیفیت تولید ریز‌غده در گیاهچه‌های سیب‌زمینی

Abstract

گیاهچه‌های حاصل از کشت بافت از دو رقم سیب‌زمینی (رقم‌های آگریا و سانته) در هنگام انتقال به گلخانه با دو گونه قارچ میکوریز (Glomus mosseaeوG. etunicatum) به­صورت مجزا و در مخلوط با هم در قالب آزمایش فاکتوریل و در چهار تکرار مایه‌کوبی شدند. هشت هفته پس از تلقیح درصد کلونیزاسیون ریشه در گیاهچه‌ها تعیین شد و همچنین از مواد تنظیم‌کننده‌‌ رشد داخلی شامل اکسین، سایتوکینین و جیبرلین اندازه‌گیری به عمل آمد. پس از برداشت، ریزغده‌های تولیدی توزین شده عملکرد کل برآورد گردیده و درصد ماده­ی خشک ریزغده نیز تعیین شد. نتایج نشان داد که مایه­ی تلقیح قارچ بر درصد کلونیزاسیون، کیفیت تولید ریزغده و میزان مواد تنظیم‌کننده رشد داخلی (اکسین، سایتوکینین و جیبرلین) در سطح احتمال 1 درصد اثر معنی‌دار داشت. اثرات متقابل رقم در ارتباط با عملکرد کل در سطح احتمال 1 درصد و تولید جیبرلین و درصد کلونیزاسیون ریشه در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار شد. با مقایسه میانگین صفات مشخص شد که تلقیح با گونه­ی G. etunicatum و مخلوط دو گونه بر سطوح هر سه ماده­ی تنظیم‌کننده رشد، همچنین بر شدت کلونیزاسیون ریشه و تعداد ریزغده­ی تولیدی اثرات مثبت‌تری نسبت به گونه­ی G. mosseae داشتند. بیشترین میزان ریزغده در تلقیح با مخلوط دو گونه میکوریز (متوسط تعداد 81/13 عدد ریزغده و وزن متوسط 59/40 گرم در گیاهچه) حاصل گردید که نسبت به کاربرد دو گونه به­تنهایی و تیمار شاهد در سطح 05/0 تفاوت معنی‌دار داشت. با کاربرد جداگانه هر دو گونه قارچ و نیز مخلوط آنها میزان درصد ماده خشک ریزغده‌ افزایش پیدا کرد که تفاوت­ها با تیمار شاهد در سطح 05/0 معنی‌دار شد.