نقض کرامت و حقوق شهروندی و ظهور جنبش‌های انقلابی؛ مورد مطالعه پیدایش بیداری اسلامی در خاورمیانه

Abstract

انسان موجودی است که به صورت ذاتی خود را دارای کرامت می‌شناسد و براین اساس احترام دیگران نسبت به خود را طلب می‌کند. حفظ کرامت انسان به عنوان حق طبیعی، مبنای اصلی وضع حقوق و قوانین بشری از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر قرار گرفته است. این حق همیشه جزو مطالبات انسان‌ها بوده و نادیده گرفتن آن موجب اعتراض شده است. از این‌رو نقش بنیادین در تحولات اجتماعی دارد. با توجه به اینکه در کشورهای عربی خاورمیانه، نقض حقوق شهروندی و کرامت انسانی به صورت گسترده صورت گرفته، پرسش این است که نقض کرامت انسانی، در خیزش اسلامی و مردمی کشورهای منطقه چه نقش و تاثیری داشته است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد نقض کرامت انسانی و مصادیق ارزشی آن (عقلانیت، آزادی‌خواهی، عدالت‌محوری، امنیت، حق‌مالکیت، شاکربودن و تحول‌گرایی)، تاثیر اساسی در شکل‌گیری جنبش‌های منطقه داشته و یکی از ریشه‌های اصلی این جنبش‌ها به شمار می‌رود. این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی، اصول کرامت انسانی در اندیشه اسلامی را بررسی نموده و تاثیرات نقض این مبانی را در پیدایش بیداری اسلامی در منطقه بازشناسی و تبیین می‌نماید.