برخاستگاه سازند سیلیسی-آواری پسته‌لیق (پالئوسن زیرین) در برش چهچهه شمال‌شرق ایران

Abstract

سازند پسته لیق(پالئوسن زیرین) در برش چهچهه از 94.5 متر ماسه سنگ، شیل و واحدهای تبخیری تشکیل شده است. شیل های این سازند به منظور تفسیر برخاستگاه مورد مطالعه قرار گرفتند. این شیل ها نسبت به پوسته ی قاره ای فوقانی(UCC) از نظر اکسید‌های اصلی Na2O ,P2O5 SiO2 , Al2O3و عناصر فرعی, Ba, Nb, Ce Sr تهی شدگی و از نظر U , و CaO غنی شدگی را نشان می‌دهند. با رسم نمودار دو تاییTiO2 در مقابل Al2O3 و نمودار دوتایی Zr درمقابل Al2O3 از نظر سنگ منشا، آذرین حد واسط برای شیل های پسته لیق پیشنهاد می‌شود. برای تعیین موقعیت تکتونیکی از نمودارهای K2O/Na2O در مقابل SiO2 و همچنین نمودارهای سه تاییTh/Sc/Zr ,La/Th/Sc ,Th/Co/Zr استفاده شد که نشان دهنده‌ی موقعیت تکتونیکی جزایر کمان قاره ای است. اندیس CIAمحاسبه شده برای این شیل ها بیانگر شدت هوازدگی ضعیف تا متوسط و شرایط آب و هوایی خشک تا نیمه خشک بوده است. شاخص های , U/Th Ni/Co نیز حاکم بودن شرایط اکسیدی در محیط رسوبگذاری را نشان می‌دهند. آغاز پالئوسن در بسیاری از نقاط دنیا از جمله کپه داغ با شروع حرکات تکتونیکی و پسروی دریا همراه بوده که درحوضه‌ی کپه داغ منجر به ته نشینی رسوبات سیلیسی آواری پسته لیق شده است به گونه ای که ضخامت این سازند با پسروی دریا از سمت جنوب شرق به شمال غرب کاهش پیدا می‌کند.