تحلیل اثرات اجرای طرح‌های هادی بر کیفیت محیطی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان هامون)

Abstract

طرح­های هادی با هدف دستیابی به زندگی مطلوب و رضایت­بخش در مناطق روستایی اجرا شده است. بر این اساس، ارزیابی کیفیت­ محیطی روستاهایی که در آن‌ها طرح هادی اجراشده، با توجه به اثرگذاری آن بر فضاهای اکولوژی به‌عنوان رویکردی اجتناب‌ناپذیر در حوزۀ برنامه­ریزی روستایی امری ضروری به نظر می­رسد. با توجه به اهمیت موضوع، در این تحقیق تلاش شده است تا تأثیر اجرای طرح­های هادی بر بهبود کیفیت محیطی سکونتگاه­های روستایی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی- تحلیلی و مبنی بر بررسی منابع اسنادی و بررسی­های میدانی با تکیه‌ بر تکمیل پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق، شامل تمامی روستاهایی (18 روستا) که در آن‌ها طرح هادی اجرا و از میان آن‌ها هشت روستا که حداقل پنج سال از زمان اجرای طرح هادی سپری‌شده به روش نمونه­گیری انتخاب و سپس با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در روستاهای نمونه و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 227 خانوار به‌عنوان حجم نمونه خانوار محاسبه شد. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، با استفاده از نرم‌افزارهای ArcGIS و SPSS انجام گرفته است. نتایج آزمون ویلکاکسون گویای آن است که اجرای طرح هادی در روستاهای محدوده موردمطالعه بر بهبود کیفیت محیطی سکونتگاه­های روستایی مؤثر بوده است. همچنین، نتایج حاصل از آزمـون تحلیل واریانس یک‌طرفه نشان‌ می­دهد که اجرای طرح­های هادی بر مؤلفه‌های کالبدی – فیزیکی، زیباشناختی و ادراک بصـری تأثیـرگذاری بیشتری نسب به سایر مؤلفه‌ها در کیفیت محیطی سکونتگاه­های روستایی بر جای گذاشته است.