تحلیل اثرات توسعه گردشگری بر تغییرات کاربری اراضی روستاهای ییلاقی شهرستان بینالود

Abstract

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات توسعه گردشگری در نواحی روستایی و با تأکیـد بـر تغییرات کاربری اراضی انجام شده است؛ زیرا توسعه روزافزون فعالیت­های گردشگری به ویژه در روستاهای حاشیه پیرامون شهری، سبب تغییرات کالبدی گسترده­ای در روستاهای دارای جاذبه طبیعی شده است. دراین مطالعه از روش­شناسی توصیفی- تحلیلی با استفاده از شیوه کتابخانه­ای و میـدانی در جمع­آوری داده­هـا استفاده شده است. داده­ها بر اساس شاخص­های استخراج شده از ادبیات نظری و تکمیل 356 پرسشنامه محقق­ساخته در 10 سکونتگاه روستایی با جاذبه گردشگری شهرستان بینالود انجام گرفته است. روایی پرسشنامه از طریق پانل تخصصی و پایایی آن نیز در مؤلفه­های مختلف از طریق روش آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیـل داده­هـا از آمـار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمونT تک­نمونه­ای برای مقایسه میانگین­های شاخص­ها و مؤلفه­ها، آزمون همبستگی پیرسون و مدل رگرسیون استفاده شده است. همچنین از مدل اولویت­بندی وایکور برای سنجـش بیشترین تغییرات کاربری اراضی در نواحی روستاییِ موردبررسی استفاده شد. یافته­ها نشان می­دهد که بین حضور گردشگران با مؤلفه­های تغییرات کالبدی، تمایل به تغییر کاربری، تحولات ساختاری-ارتباطی و تحولات اقتصادی در روستاها ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین یافته­های رگرسیونی گویای این نکته است که بخش قابل توجهی از متغیر وابسته (تغییرات کاربری) توسط متغیر مستقل (حضور گردشگران) قابل تبیین است و نیز بررسی نتایج رتبه­بندی روستاهای مورد مطالعه به لحاظ تأثیرپذیری تغییرات کاربری اراضی از گردشگری نیز بیانگر این است که روستاهای مایان علیا، سفلی و وسطی بیشتر دچار تغییرات کاربری اراضی شده­اند.