ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه به‏ منظور مکان‏یابی مراکز ورزشی (نمونه موردی کلان‏شهر تهران)

Abstract

امروزه بررسی تحولات جهانی حاکی از این است که شهر و شهرنشینی با تغییرات بنیادی کمی و کیفی روبرو بوده است. یکی از مهم‏ترین پیامدهای آن در دهه‏های اخیر، نابسامانی در نظام توزیع خدمات و تمرکز مراکز خدماتی در یک مکان خاص می‏باشد. این در حالی است که نیاز روزافزون جمعیت به ورزش و مدیریت قوی در سطوح محله، ناحیه، منطقه و شهر بدون استفاده از اطلاعات، ابزار، روش‏های مدرن و به‏روز هرگز میسر نمی‏باشد. لذا، دسترسی سهل و سریع و کم هزینه به خدمات ورزشی، صرفه‏جویی در هزینه‏ها و تخصص بهینه منابع مستلزم کاربرد مدل‏ها و روش‏های علمی و معیارهای مرتبط و کارا جهت پشتیبانی از مدیریت شهرها می‏باشد. بر این اساس، در این پژوهش به ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه به‏منظور مکان‏یابی مراکز ورزشی در سطح شهر تهران، پرداخته‏شده است. روش پژوهش ترکیبی از روش‏های توصیفی و تحلیلی و نوع آن کاربردی است. جهت تحلیل داده‏ها از نرم‏افزارهای ArcGIS، Super Decisions و با استفاده از شاخص میانگین نزدیک‏ترین همسایه، مدل ANP و مدل فازی جهت مکان‏یابی فضاهای ورزشی استفاده‏ شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به الگوی خوشه‏ای پراکنش فضاهای ورزشی در سطح شهر تهران و همچنین پایین‏تر بودن سرانه فضاهای ورزشی این شهر نسبت به حداقل سرانه‏ها، دسترسی به این مراکز در وضعیت موجود مناسب نمی‏باشند. نتایج مدل فازی نشان داد که وضعیت مناطق مرکزی تهران در این زمینه نامناسب‏تر می‏باشد.