جایگاه و نقش نظارت و بازرسی در ارتقاء سلامت اداری و مبارزه با فساد اداری

Abstract

نظارت یکی از ارکان اصلی مدیریت در نظام اسلامی است. در یک مجموعه کاری سه واژه اصلی در ارتباط مستمر با یکدیگر قرار دارند: مسئولیت، پاسخ‌گویی و نظارت.مسئولیت در نظام اسلامی امانت است. کسی که امانت را تحویل می‌گیرد، بایستی پاسخ‌گوی این امانت نیز باشد. برای اینکه این امانت محفوظ و سلامت باقی بماند، هیچ راهی غیر از نظارت وجود ندارد در نتیجه برای ثبات در مسئولیت و امانت، نظارت و کنترل، لازم و ضروری است. هر کس می‌تواند مسئولیتی را برعهده گیرد اما اگر مسئولیت ارائه شده بیش از ظرفیت پذیرش فرد باشد، ما را با مشکلات بسیاری مواجه می‌کند. این مسئله باید کنترل و بررسی شود. وقتی قرار است به فردی مسئولیتی بدهیم از ابتدا باید او را محک بزنیم. واگذاری مسئولیت به اهلش یعنی سپردن امور به فردی که دارای میزان مورد نیازی از تعهد، تجربه و توانمندی باشد و این مسئله جزء فرضیات و اصول اولیه کاری ماست. اگر امانت به اهلش سپرده شد، فرد می‌تواند پاسخ‌گو باشد و واکنش درستی نسبت به نظارت از خود نشان بدهد. این‌گونه است که زنجیره‌ی مسئولیت، پاسخ‌گویی و نظارت به‌درستی شکل می‌گیرد. اگر نظارت صحیح می‌خواهیم و بیش از آن باید انتخاب اصلح را انجام داد. مسئولیت را به شایسته‌ترین فرد محول کنیم، فردی که هم اعتقاد قوی دارد و هم دانش مناسبی نسبت به مسئولیتی که به او واگذار می‌شود. با توجه به اینکه نظارت یکی از ارکان اصلی در مدیریت و فرماندهی بوده و همچنین ناظرین و بازرسان توسط مدیران و فرماندهان منصوب می‌گردند و اساسی‌ترین نقش در ارتقاء سلامت اداری به-وسیله‌ی نظارت و بازرسی ایفا می‌گردد در این مقاله با مروری بر تحقیقات صورت گرفته و مطالعات کتابخانه‌ای در ابتدا تعاریف مختلفی از سلامت اداری، فساد اداری و اهمیت و ضرورت مبارزه با فساد اداری، راهکارهای مبارزه با فساد اداری، ویژگی‌های نظام اداری سالم مطرح شده و با توجه به نقش حیاتی ناظران و بازرسان در ارتقا، سلامت اداری به ویژگی‌های مورد نیاز در انتخاب ناظران و بازرسان در دیدگاه اسلامی پرداخته شده است، که اگر در انتصاب ناظران و بازرسان این ویژگی‌ها مورد توجه قرار گیرد می‌توان گامی اساسی در ارتقا، سلامت اداری برداشت.