در آمدى برمبانى مشروعیت «حق رأى»

Abstract

اسلام با پذیرش حق رأى و دخالت بشر در سرنوشت و مقدرات سیاسى خود،<br /> الگوى جدیدى از یک نظم سیاسى را ارائه مى‏دهد؛ الگویى که على‏رغم تصور خیلى‏ها<br /> مبتنى برعقل فطرى و آراى مردم است. امّا این عقل مردم به گونه‏اى نیست که در تعارض<br /> با شرع باشد. شاید بتوان گفت؛ موارد تعارض، به نسبت توافق، به اندازه‏اى است که جاى<br /> نگرانى نمى‏باشد؛ چرا که شریعت چیزى جز احکام و مقررات مطابق با فطرت بشرى نیست. بنابراین، حاکمیت سیاسى و مشروعیت سیاسى در اسلام اگر چه در بادى امر، دو<br /> مفهومى (شریعت یا دینى و حقانیت یا عرفى) است؛ امّا باید توجه داشت که حقانیت یا<br /> عرفیات با توجه به مبانى و آموزه‏هاى شریعت، در متن دین قرار دارد و این دو از هم جدا<br /> و منفک نیستند. در نتیجه، تعارضى بین خواست و اراده مردم با مشیّت خداوند نیست؛<br /> بلکه عمدتا این ذهن ما است که به واسطه عدم شناخت موضوعات سیاسى و احکام<br /> اسلامى، دچار پارادوکس مى‏شود. با این بیان، موضوع «حق راى» اوّلاً و بالذات از مقوله فرادینى است. و شریعت ثانیا و<br /> بالعرض مفسّر و تبیین کننده آن است. بنابر این، حکم دین در این‏باره تأسیسى نیست؛<br /> بلکه امضاى سیره عقلا و حکم عقل در زمینه شیوه حکومت دارى است همان طور که<br /> شارع مقدس شیوه عقلا در مورد خرید و فروش را استمرار بخشیده، شیوه<br /> حکومتِ‏انتخابیه را نیز به وسیله اصول نقلىِ‏ذکر شده امضا نموده است.