پژوهش های تفسیر تطبیقی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیل تطبیقی کارکرد‌های تفسیری فواصل آیات در تفاسیر المیزان و تسنیم
(دانشگاه قم, 2023-04-21)فواصل در پایان آیات، از جنبه لفظی و دلالی دارای اهمیت فراوان هستند. از جنبه دلالی، به دلیل داشتن جایگاه و ارتباط وثیق با محتوای آیه، تأثیر زیادی در تفسیر محتوای آیه داشته، می‌توانند به مفسر کمک کنند؛ حال مفسر چه استفاده‌هایی ...
-
تحلیل و نقد آراء مفسران فریقین در تبیین آیه شانزدهم سوره اسراء
(دانشگاه قم, 2023-04-21)آیات مربوط به اراده و مشیت الهی، ازجمله آیات تأمل‌برانگیز قرآن کریم به شمار می‌آید که همواره محل بحث مفسران بوده است. آیه شانزدهم سوره اسراء: «وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَةً امرنا مُتْرَفیها فَفَسَقُوا فیها فَحَقَّ ...
-
تحلیل آراء مفسران فریقین در رابطه میان تکریم و تفضیل
(دانشگاه قم, 2023-04-21)با استناد به آیات قرآن کریم، انسان اشرف مخلوقات است. از یک‌سو، برای صعود تا قرب الهی استعداد دارد و از سوی دیگر، برای سقوط در پایین‌ترین درجه مستعد است. مسأله تکریم و تفضیل در آیه هفتاد سوره اسراء، به دنبال هم بیان شده ...
-
بررسی مضامین ادبی ـ تفسیری ابومسلم اصفهانی در مجمع‌البیان با نظر به تحلیل آن از منظر دیگر مفسران
(دانشگاه قم, 2023-04-21)هدف این پژوهش، تحلیل مضامین ادبی-تفسیری ابومسلم اصفهانی - دیدگاه ادبی او در فرایند تفسیر - مستخرج از مجمع‌البیان با نظر به آراء مفسران، به‌منظور پالایش برخی مضامین محوری قابل‌قبول در تفسیر به‌صورت صریح و روشن است. در مقاله ...
-
استدلال بر توحید ربوبی از منظر مفسران فریقین
(دانشگاه قم, 2023-04-21)توحید ربوبی، از مهم‌ترین مراتب توحید در مسیر عبودیت است؛ زیرا عمدۀ شرک انسان‌ها، در ربوبیت است؛ ازاین‌رو قرآن، شیوه‌‌های مختلفی در تبیین توحید ربوبی آورده که از آن میان، استدلال بر «خالقیت خداوند» به دلیل باور همگانی به ...
-
بررسی تطبیقی تفسیر آیات وصیت و فدا در نظر مفسران با تأکید بر قاعده ترجیحی اصل عدم نسخ
(دانشگاه قم, 2023-04-21)قواعد ترجیحی، ضوابطی هستند که مفسر در تفسیر آیات قرآن به وسیله آنها قول راجح را از میان اقوال مختلف شناسایی می کند. یکی از قواعد ترجیحی مورد استناد مفسران قاعده اصل عدم نسخ است؛ بر اساس این قاعده مفسر قولی را ترجیح می دهد ...
-
نقد و بررسی تفاسیر فریقین درباره آیات حفظ فرج
(دانشگاه قم, 2023-04-21)ترکیب «حفظ فرج» چهار مرتبه در قرآن کریم به شکل‌های متفاوت آمده و خداوند مؤمنان را به آن سفارش کرده است؛ اما به جهت محذوف بودن متعلق حفظ فرج، دلالت این آیات در هاله‌ای از ابهام فرورفته است. در خصوص پاسخ به این سؤال که منظور ...
-
بررسی دلایل مفسران مخالف با دیدگاه تفویض تشریع به پیامبر اکرم
(دانشگاه قم, 2023-04-21)تفویض تشریع به پیامبر اکرم (ص)، به معنای دادن اختیار جعل احکام شرعی از جانب خداوند متعال به ایشان است. برخی از مفسران فریقین، ذیل آیاتی نظیر تبیین ذکر، اختصاص حکم به خداوند و آیه 4 سوره نجم، با دیدگاه یادشده مخالفت ...
-
بررسی چیستی و شاخصه‌های «حِکْمَةٌ بَالِغَةٌ» آیه 5 سوره قمر از دریچه تفاسیر فریقین
(دانشگاه قم, 2023-04-21)حکمت بالغه، ازجمله ترکیب‌های قرآنی است که درباره آن، آراء گوناگونی در بیان مراد، مصداق و به‌ویژه شاخصه‌های آن مطرح شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی (با کمک از جدول تحلیل محتوا) و از دریچه تفاسیر فریقین (بیش از ...
-
رهیافتی بر نقش قرائن در اختلافات تفسیری آیت‌الله صادقی تهرانی و آیت‌الله جوادی آملی در آیه قصر نماز
(دانشگاه قم, 2023-04-21)توجه به قرائن کلام برای فهم معنا و مراد آن، از اصول عقلایی محاوره میان انسان‌هاست. کشف معانی و مقاصد آیات قرآن کریم نیز از این امر مستثنا نیست؛ زیرا منطبق با زبان بشری و قواعد حاکم بر آن نازل شده است. مفسران قرآن در اصل ...
-
بررسی مستندات قرآنی «توحید» در منظومه کلامی اباضیه از منظر تفسیر «تیسیر التفسیر» أطَّفَیَّش و مقایسه آن با دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی
(دانشگاه قم, 2023-04-21)اباضیه فرقه‌ای وابسته به خوارج است که تا به امروز باقی مانده است. نظام اعتقادی آنان نظامی تقریباً مستقل است که عالمان و مفسرانی چون أطَّفَیَّش تلاش کرده‌اند آن را تبیین و حفظ نمایند. مسأله مهم، تحلیل تصورات توحیدی اباضی و ...
-
بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران فریقین در چگونگی تحقق هدف از خلقت در آیه 56 سوره ذاریات
(دانشگاه قم, 2022-09-23)مسأله هدف آفرینش در آیه 56 سوره ذاریات، یکی از مسائلی است که تفاسیر متعددی درباره آن انجام شده است. ، با جمعآوری دادههای کتابخانهای و روش پردازش توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی تفاسیر فریقین، بنیان این دگرگونی برداشت را اختلاف ...
-
واکاوی تطبیقی تفاسیر روایی و فلسفی و عرفانی درباره حقیقت عرش الهی به‌عنوان مرتبه‌ای از عالم مجردات
(دانشگاه قم, 2022-09-23)فهم ماهیت و کارکرد عرش الهی، چه در قوس نزول و چه در قوس صعود و چه در ارتباط خالق با خلق و چه در ارتباط خلق با خالق، یکی از معارف پرمعنا و مؤثر قرآنی و عرفانی است و آیاتی متعدد و روایات به این مهم پرداختهاند و مفسران، ...
-
بررسی تطبیقی نقش مرجحات ادبی و سیاقی قرائات در تفاسیر مجمع‌البیان طبرسی و معانی القرآن فراء با بیان اثر تفسیری در آیات مربوط
(دانشگاه قم, 2022-09-23)در بین کتب قرائات و علوم قرآن و تفاسیر، شاخص‌های مختلفی در تشخیص رجحان قرائت‌های مشهور بر یکدیگر وجود دارد؛ شاخص‌هایی که عالمان این فن در طول تاریخ این علم همواره بدان‌ها استدلال کرده‌اند. عربیت قرائت، از مهم‌ترین این ...
-
تبیین سیرتطورآرای مفسران فریقین دربارة آیة«شهدالله»
(دانشگاه قم, 2022-09-23)تفسیر آیات قرآن در طول تاریخ، دچار تغییر و تحولاتی شده است. یکی از این آیات، آیه هجده آل‌عمران معروف به «شهدالله» است. شهادت خداوند، ملائکه و اولوالعلم به توحید در این آیه بیان شده است. این که به‌راستی نحوه شهادت حق‌تعالی ...
-
تأثیر بلاغت در آیات موهم جسمانیت خداوند از نگاه مفسران تأویلی و ظاهرگرا
(دانشگاه قم, 2022-09-23)تفسیر درست آیات قرآن به‌ویژه آیات دارای معانی متشابه، متوقف بر به‌کارگیری فنون و دانش‌های گوناگونی است که در این میان توجه به بلاغت همواره مدنظر مفسران است. حال سؤال اساسی آن است که تفاوت دو رویکرد تأویلی و ظاهرگرایی در ...
-
ارتباط سنجی مفهوم ما عندالله با بقیه‌الله در قرآن کریم
(دانشگاه قم, 2022-09-23)ارتباط سنجی مفهومی میان آیات قرآن کریم، موضوعی است که از دیرباز توجه پژوهشگران قرآنی را به خود معطوف داشته است. در مقاله حاضر محتوای آیات مشتمل بر عبارت "ما عندالله " با دو ویژگی خیر و ابقی و سنجش میزان ارتباط آنها با ...
-
واکاوی دیدگاه‌های فریقین درباره «الذین أوتوا العلم» در سوره عنکبوت
(دانشگاه قم, 2022-09-23)در تفسیر آیه 49 سوره عنکبوت: *بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْم*، ابهاماتی درباره عبارتهای «هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ» و «الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» وجود دارد و با توجه به این‌که رجوع ضمیر ...
-
دلالت و مصداق «ولی دم» در آیه 33 سورۀ اسراء
(دانشگاه قم, 2022-09-23)قرآن کریم حاوی آیات ناظر به امامت است؛ اما دلالت و مصادیق بعضی از این آیات، به‌روشنی مشخص نیست؛ مانند آیۀ *وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا ...
-
تأثیر جنسیت در تفسیر (مطالعه تطبیقی دیدگاه مجتهده امین و آمنه ودود با مفسران مرد در آیات مرتبط با زنان)
(دانشگاه قم, 2022-09-23)خوانش زنانه یکی از خوانشهای امروزی از قرآن است. برخی با انگیزه دفاع از حقوق زنان، چون اغلب تفاسیر توسط مردان انجام شده، رویکرد تفاسیر را مردسالارانه دانسته و با بازخوانی آیات، موجب دگراندیشیهایی شدهاند. هدف این نوشتار ...
