بررسی منشأ حق‌های طبیعی بشر

Abstract

مسئله حق، یکی از مسائل مهم در زندگی اخلاقی، حقوقی و سیاسی بشر است و امروزه ادعای حق داشتن، در گسترده‏ترین سطح خود در حال جریان است. حق‏های گوناگون در حوزه‏های مختلف خانواده، اجتماع و در سطح بین‏المللی مورد ادعا قرار می‏گیرد و در خصوص برخی از آنها - مانند حقوق بشر - ادعای طبیعی بودن می‏شود. اما آیا چنین ادعاهای گسترده، مبنایی عقلانی نیز دارد یا اینکه هر کس می‏تواند ادعای حق کند؟ فرض دوم مستلزم هرج و مرج در زندگی اجتماعی بشر و تحمیل خسارت‏های گوناگون است؛ اما فرض اول، محل نزاع متفکران در حوزه مباحث فلسفه حق به شمار می‏آید. آیا خداوند مبنا و منشأ حق‏های طبیعی بشر است یا نیاز بشر، طبیعت بشر و ... منشأ حق او هستند؟ در این نوشتار برخی از دیدگاه‏های مهم را درباره منشأ حق‏های طبیعی بشر بررسی و در انتها دیدگاه مورد قبول (ملکیت تکوینی) را ارائه می‏کنیم.