زمان در قرآن

Abstract

زمان و زمانمندی از شئون و جلوه‌های موجودات ممکن است و هیچ‌گاه از آنها منفک نمی‌شود. اما ازآنجاکه وجود امری تشکیکی است، هر مرتبه‌ای شأن خود را دارد. زنجیرۀ زمان در مراتب ممکنات هیچ‌گاه پاره نمی‌شود بلکه در سیر صعودی هستی لطیف‌تر و رقیق می‌شود. در نتیجه، شئون آن هم دچار قبض و بسط می‌گردد. زمان در عالم رؤیا و طبیعت یکی نیست. سال‌هایی که در عالم رؤیا سپری می‌شود، نسبت به عالم طبیعت در یک لحظه جمع می‌شود. اما این حقیقت در جهان آخرت چنان رقیق و جمع می‌شود که براساس آیات الهی، یک روز آن مطابق هزار یا پنجاه هزار سال طول می‌کشد که با احوال کافران و مؤمنان متغیر است. آن زمان حقیقتی درونی، شخصی و کیفی است و این زمان حقیقتی کمّی و بیرونی است. در این مقاله، کوشش شده است با روش تحلیلی و توصیفی، این نظریه تبیین گردد.