معقولات که از نوع مفاهیم کلی‌اند به سه دسته تقسیم می‌شوند: معقول اول، معقول ثانی منطقی و معقول ثانی فلسفی. علامه طباطبایی معقول ثانی فلسفی را به مفهومی که عروض آن ذهنی و اتصافش خارجی‌ است تعریف کرده و نقش علم حضوری را در ...

مشهور است که اخلاق در نظر فلاسفۀ اسلامی اخلاق فضیلت‌محور است. این جستار در صدد بیان آن است که اخلاق از دیدگاه ملاصدرا امری وجودی است و از این جهت قلمروی گسترده دارد که شامل عقل نظری و عملی می‌گردد. زیرا مؤلفه‌های معرفتی ...

تناسخ ملکوتی عبارت است از: انتقال نفس از بدن دنیوی به بدنی اخروی که متناسب با ملکاتی است که نفس در دار دنیا کسب کرده است. در بحث تناسخ ملکوتی دو مسئلۀ اساسی مطرح است: اول چگونگی انتقال نفس از بدن دنیوی به بدن اخروی، یعنی ...

جهان هستی مجموعه‌ای از موجودات محسوس و نامحسوس است؛ دسته‌ای از این موجودات در حیطۀ احساس بشر می‌آید و  کشف می‌شود و دسته‌ای دیگر از توان احساس و عقل بشر فراتر است. از جملۀ این موجودات فرشتگان‌اند، که اگر از طریق آیات و ...

در منظومة آیات و روایات اسلامی، محل معرفت قلب است و علم حقیقی همان معرفت قلبی است. مهم‌ترین ویژگی‌های معرفت شهودی و قلبی مطرح در آیات و روایات عبارت‌اند از: وهبی و از سوی خداوند بودن، نامتعارف و غیرعادی بودن، مستقیم و عاری ...

انسان کامل، هم از منظر عرفان و هم از نگاه شریعت، دو جنبه‌ای است: گاه آنچنان است که بر طارم اعلی نشیند و همۀ هستی همچون کف دست بر وی آشکار است و گاه هم پشت پای خود را نبیند و حتی از امور جزئی زندگی خود اطلاعی ندارد. این دو ...

دین‌پژوهی در دورة معاصر نواندیشان زیادی را به خود دیده است؛ یکی از این نواندیشان دکتر سروش است؛ وی در تاریخ تئوری‌پردازی خود مراحل مختلفی را طیّ کرده است. اولین گام‌ وی در این راستا با قبض و بسط تئوریک شریعت آغاز شد و با ...

یکی از آموزه‌های مهم ادیان، به‌ویژه دین اسلام، مسئلۀ منجی و انتظار فرج آن می‌باشد. این مسئله در تفکر شیعی «أفضل الاعمال» نام گرفته است. سرّ این نامگذاری این است که بدانیم این انتظار صرفاً لقلقۀ زبانی نیست و در بستری خاص ...