مقایسه‌ی تحلیلی شخصیت از دیدگاه روانشناسی با مفهوم شاکله در قرآن

Abstract

در آموزه‌های قرآنی، بهره‌مندی افراد جامعه اسلامی از شخصیت کارا، مفید و اثرگذار، از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست و این موضوع نیز یکی از مفاهیم بنیادین در ادبیات روانشناسی است. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر: بررسی مفهوم و عناصر شکل‌دهندۀ شاکله در قرآن و تطبیق آن با مؤلفه‌های شخصیت در روانشناسی است. روش پژوهش: کیفی از نوع تحلیل محتوا بوده و جامعه پژوهش: شامل کلیه آیات قرآن مربوط به شاکله بود که به‌منظور استخراج مبانی مشاوره‌ای بر پایۀ آیات قرآن کریم و روایات در جهت حل معضلات روانی ـ شخصیتی به انجام رسید. یافته‌های این پژوهش، ضمن آشکارسازی جلوه‌ها و ابعاد شخصیت سالم و متعالی و تبیین ویژگی‌های مفهوم شناسانۀ آن، نشان‌دهندۀ تفاوت معناداری بین شخصیت و شاکله است که اگرچه در یک تعریف کلی شبیه به یکدیگر هستند، اما شاکله معنایی اعم نسبت به شخصیت داشته و مؤلفه‌های دیگری همچون: خلق‌وخوی، نیت‌ها، نیازها، ساختارهای روحی، تعقل و رفتارها را نیز در برمی‌گیرد.