میزان انطباق فهرستنویسی توصیفی پیشینه‌های کتابشناختی کتاب‌های فارسی موجود در لوح‌فشرده کتابشناسی ملی ایران (84 – 88) با AACR2

Abstract

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه فهرستنویسی توصیفی کتاب‌های فارسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1384 – 1388 و تعیین میزان انطباق آن با قوانین فهرستنویسی انگلوآمریکن انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی مقایسه­ای و تحلیل محتوا انجام گرفته است. محتوای اطلاعات کتابشناختی لوح­فشرده کتابشناسی ملی با اصل کتاب‌ها مقایسه و اطلاعات به دست آمده به وسیله سیاهه وارسی محقق ساخته گردآوری شد. جامعه پژوهش مرکب از 201144 پیشینه کتابشناختی بود که نمونه­ای شامل 1902 عنوان پیشینه کتابشناختی از لوح­فشرده کتابشناسی ملی با روش نمونه­گیری تصادفی منظم استخراج شد تا میزان تطابق و کیفیت فهرستنویسی این پیشینه‌ها با قواعد فهرستنویسی انگلوآمریکن، مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها: به طور کل فهرستنویسی توصیفی کتاب‌های فارسی جمعاً در 82 درصد موارد صحیح عمل شده و در 18 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان ناحیه وضعیت نشر دارای بیشترین درصد صحت (3/96 درصد) و کم‌ترین درصد خطا (7/3 درصد) و ناحیه یادداشت­ها دارای کم‌ترین درصد صحت (85/59 درصد) و بیشترین درصد خطا (15/40 درصد) بوده است. از طرفی آزمون خی­دو - با احتساب 90 درصد صحت و 10 درصد خطا - بیانگر این نکته است که میان میزان صحت فهرستنویسی در نواحی مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود دارد. به طوری که در ناحیه یادداشت به طور معنیداری کمتر از حد استاندارد و در وضعیت نشر بیشتر از حد استاندارد است. در سایر نواحی کیفیت صحت برابر با قواعد آنگلوآمریکن است. نتیجه­گیری: با توجه به محاسبات آماری میان میزان خطا در سالهای مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود ندارد. بر این اساس، می­توان نتیجه گرفت که کتابخانه ملی در انجام فهرستنویسی توصیفی کتاب‌های فارسی به طور نسبی دارای عملکرد مطلوبی بوده است.