ارزیابی اثر تغییر کاربری زمین بر اندازه‌ی روان‌آب با زنجیره‌ی مارکوف و سلول‌های خودکار در آبخیز بیدگل، استان فارس

Abstract

این پژوهش برای پیش‌بینی‌کردن تغییر کاربری زمین و تاثیر آن بر اندازه‌ی روان‌آب آبخیز بیدگل استان فارس در چشم‌انداز سال 1411 انجام ‌شد. مدل آب‌شناسی سوات (ابزار ارزیابی خاک و آب) با داده‌های آبی-اقلیمی سال‌های 1383 تا 1392 برمبنای الگوریتم SUFI-2 واسنجی، و با داده‌های 1393 تا 1397 اعتبار‌سنجی کرده‌شد. سنجه‌‌های آماری ضریب نش– ساتکلیف، ضریب تبیین، ضریب تغییر مکان جانبی و ضریب رفتار در مرحله­ی واسنجی به‌ترتیب 0/74، 0/77، 0/8، 0/83 و برای مرحله­ی اعتبار‌سنجی به‌ترتیب ‌0/68، 0/66، 0/72 و 1/3 به­دست ‌آورده شد. تصویرهای سال‌های 1383 و 1397 ماهواره‌ی لندست ‌پردازش‌‌ و به شش رده‌ی کاربری رده‌بندی شد. با روش زنجیره‌ی مارکوف و سلول‌های خودکار و برپایه‌ی نقشه‌ی کاربری زمین سال‌های 1383 و 1397، نقشه‌ی پیش‌بینی کاربری زمین سال 1411 تهیه‌شد. نقشه‌های کاربری زمین به مدل واسنجی‌شده‌ی‌ سوات وارد و تاثیر تغییر‌ کاربری زمین در دوره‌ی‌ 1397 تا 1411 بر اندازه‌ی روان‌آب حوزه پیش‌بینی کرده شد. نتایج نشان‌داد که بیش‌ترین تغییر کاربری در تبدیل مرتع به زمین کشاورزی، و بیش‌ترین درصد تغییر در کاربری مسکونی بود. در پاسخ به این تغییر، در ﺳـﺎل 1411 ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﻻﻧﻪ‌ی روان‌آب ﺳﻄﺤﻲ 19% کاهش نسبت به ﺳـﺎل 1397 نشان‌ می‌دهد.