مطالعه مردم شناختی گوت: مسکن سنتی عشایر سنگسری در ییلاق

Abstract

هدف این مقاله علاوه بر توصیف ویژگی‌های مادی، فنی و ساختاری سیاه‌چادر سنگسری، تحلیل فرهنگی و زیست‌محیطی فضاهای مختلف آن نیز می‌باشد که بر اساس یک مطالعه کیفی میدانی با رویکرد مردم‌نگاری در اقامتگاه‌های ییلاقی در نه طایفه از عشایر کوچنده و دامدار سنگسری که هنوز به شیوه سنتی زندگی می‌کنند نوشته‌شده است. در گرداوری داده‌ها علاوه بر اسناد از فنون مختلف مردم‌نگاری شامل حضور سه‌ماهه در میدان، مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه‌های گروهی، فردی، باز و نیمه ساختم‌اند استفاده‌شده است. این مطالعه به لحاظ نظری چند سویه اما تأکید آن بر محیط و فنون به‌عنوان مهم‌ترین عوامل شکل‌دهنده فرهنگ است. یافته‌ها به لحاظ محتوا شامل توصیف دقیق ساختار مادی سیاه‌چادر، فنون سنتی مرتبط با ساخت پوشش آن و تحلیل مردم شناختی فضاهای داخلی و پیرامونی گوت در ارتباط با محیط فرهنگی و طبیعی می‌باشد. آنچه در این تحقیق در مقایسه با مطالعات توصیفی پیشین یک مزیت محسوب می‌شود این است که به توصیف و تحلیل تواما پرداخته است. مهم‌ترین نتیجهٔ این مطالعه این است که تطابق همزمان گوت با محیط‌زیست و همچنین با سایر عناصر فرهنگی به‌ویژه سبک زندگی، شیوه معیشت، تقسیم‌کار، امر قدرت و خویشاوندی موجب شکل‌گیری نوعی الگو در چیدمان فضایی داخل گوت، اموری که در آن‌ها جریان دارند و کنشگرانی که در آن‌ها به فعالیت می‌پردازند شده است.